Omdat binnen de energietransitie volop wordt ingezet op zon- en windenergie is de opslag van energie noodzakelijk, want wind en zon zijn niet 24 uur per dag beschikbaar. Het grootste aanbod van groene energie is er in de zomer, terwijl de vraag naar energie in de winter het hoogst is. Om het hele jaar aan de landelijke energievraag van bedrijven en huishoudingen te voldoen is grootschalige energieopslag nodig. Wereldwijd wordt verwacht dat groene waterstof een belangrijke rol gaat spelen bij de opslag van energie. Om al die waterstof op te slaan wordt in de Nederlandse plaats Zuidwending onderzoek gedaan naar grootschalige opslag diep onder de grond. Het bedrijf Gasunie heeft hier al decennia ervaring met grootschalige opslag van aardgas en kijkt nu ook naar waterstof. Veel uitdagingen zijn hetzelfde, maar er zijn ook grote verschillen.

In Zuidwending ontwikkelt Gasunie vier cavernes en een bovengrondse installatie voor de opslag van waterstof: het Hystock-project. “Een enkele caverne gevuld met waterstof heeft een opslagcapaciteit van 240 gigawattuur”, aldus manager business development waterstofopslag Van der Velde. “Dan heb je het in totaal dus over ongeveer 1 terawattuur aan flexibiliteit.”  

Net zoals de opslag van aardgas nodig is voor voorspelbare en betrouwbare  levering aan de industrie, huishoudens en snelle levering aan elektriciteitscentrales, geldt in de toekomst ook dat waterstof nodig is voor meerdere toepassingen. Waterstof kan gebruikt worden om in gascentrales elektriciteit op te wekken als het niet hard genoeg waait of de zon niet schijnt. Maar waterstof is ook nodig als grondstof voor de industrie en de chemie. “Vraag en aanbod in de energieketen moeten voortdurend gebalanceerd worden”, legt Van der Velde uit. “Als je de vollast-uren van zon en wind optelt, heb je straks ongeveer driekwart van de tijd voldoende aanbod. Dat is geweldig, maar dat betekent ook dat je altijd op afroep regelbaar vermogen nodig hebt om elektriciteit op te wekken.”

Volgens scenario’s die in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat zijn gemaakt, is in 2050 in een gemiddeld weerjaar 14 tot 29 terawattuur aan flexibiliteit voor het energiesysteem nodig. Het opslagvolume van 14 tot 29 terawattuur komt neer op een equivalent van 60 tot 120 waterstofcavernes of twee grote gasvelden gevuld met waterstof, staat in het document Het energiesysteem van de toekomst: de II3050-scenario’s. Dat is 20 tot 60 keer meer dan er tegen die tijd aan elektriciteit in batterijen kan worden opgeslagen.

De installatie wordt volgens de Gasunie-manager een ‘fast-cycle opslag’. “Om de markt snel te kunnen bedienen moeten we ook snel kunnen opereren. Partijen die bijvoorbeeld straks op uurbasis willen inspelen op de markt kunnen straks bij ons terecht.” De caverne in Zuidwending kan binnen een kwartier overschakelen van waterstof injecteren naar waterstof ‘uitzenden’, zoals Van der Velde dat noemt.

De kortcyclische opslag in cavernes is maar één opslagsoort die de energiemarkt van de toekomst nodig heeft. Volgens Van der Velde is er ook seizoensopslag nodig. Daar komt die totale opslagbehoefte van 14-29 terawattuur vandaan. Uit geopolitieke overwegingen zou je er voor kunnen kiezen om ook nog strategische voorraden aan te leggen, net zoals er sinds de oliecrisis in de jaren ‘70 grote olievoorraden worden aangehouden. “Wil je je daar ook voor indekken, dan verdubbelt de behoefte aan opslag mogelijk nog een keer. Grootschalige waterstofopslag is van groot belang voor heel Nederland.”

Dit is een samenvatting van een achtergrondverhaal op de website van onze partner Missie H2. Het hele verhaal leest u via deze link

Tekst: Missie H2 / Waterstof Magazine

Lees ook: frankrijk-toyota-presenteert-de-waterstof-pick-up-hilux-op-de-olympische-spelen