In de Chinese stad Changchun rijdt een bijzondere trein op waterstof. Het historisch ogende voertuig is klassiek aangekleed, maar heeft een zeer moderne brandstofcel en kan 320 kilometer afleggen op een tankbeurt. Met een verbruik van 1,5 kWh aan energie per kilometer claimen de Chinese initiatiefnemers een zeer energiezuinige trein.

Het nieuwe indrukwekkende spoorvoertuig "Jichun" met beperkte vervoerscapaciteit is ontwikkeld door CRRC Changchun Rail Car Co., Ltd. en is onlangs geïntroduceerd in de stad Changchun, provincie Jilin.

De Chichun Express springt zuinig met energie om en ondersteunt modulaire schakelingen tussen supercondensatoren, tractiebatterijen en bovenleiding, waardoor het voertuig zich kan aanpassen aan verschillende stedelijke infrastructuuromstandigheden en complexe operationele omgevingen. De trein is opgebouwd uit zes wagons van elk 15,85 meter lang. De indeling is flexibel, afhankelijk van de wens van de passagiers. Vooral toeristen maken een ritje met het voertuig. In de eerste vier dagen zijn 2100 passagiers vervoerd.

Lees ook: verenigd-koninkrijk-hydrogen-te-uk-ltd-produceert-goedkope-waterstof-uit-afval

Een primeur in het Verenigd Koninkrijk. Waterstofbedrijf Hydrogen TE UK Ltd heeft een bouwvergunning aangevraagd om in Manston uit Brits afval waterstof te gaan produceren. De toekomstige lokatie ligt naast een afvalbedrijf en de regionale luchthaven en vraagt een investering van 140 miljoen euro. De initiatiefnemers melden dat er 100 nieuwe banen gecreëerd gaan worden. Eind volgend jaar moet de site al operationeel zijn.  

Op de voorgestelde locatie van 10 hectare bij Manston zal huishoudelijk en bedrijfsafval worden omgezet in waterstof. Het doel is om de hoeveelheid afval die momenteel naar stortplaatsen en conventionele koolstofproducerende verbrandingsinstallaties gaat, te verminderen.

Volgens HTE gaat de fabriek geen tot zeer lage emissies uitstoten en vrijwel zelfvoorzienend zijn, met ongeveer 70 procent energieterugwinning. 

Het proces wordt omschreven als een geavanceerde thermochemische recyclingtechnologie die is ontworpen om moeilijk te recyclen en niet-recyclebaar afval om te zetten in waardevolle grondstoffen. Door gebruik te maken van plasma-ondersteunde vergassing breekt het proces afvalstoffen zoals kunststoffen, restafval van autoshredders (ASR), medisch afval, banden, biomassa, vast stedelijk afval (MSW) enz. af bij extreem hoge temperaturen (> 3000 graden). Deze technologie resulteert in de productie van waterstof van brandstofcelkwaliteit (ISO 14687), afgevangen koolstofdioxide (CO₂) en inerte slak. De waterstof kan worden gebruikt als schone brandstof in diverse industrieën, terwijl de afgevangen CO₂ kan worden benut of opgeslagen, wat bijdraagt ​​aan koolstofneutraliteit. De resterende slak is inert en kan worden hergebruikt als bouwmateriaal.

Volgens onderzoek zal het project naar verwachting de jaarlijkse uitstoot met 109.000 ton CO2 verminderen, wat gelijkstaat aan de CO2-uitstoot van 174 retourvluchten van Berlijn naar New York. De faciliteit zal naar verwachting 44.000 ton afval verwerken, die anders bestemd is  voor verbranding of stort. De totale productie in het eerste jaar zal naar verwachting 7.600 ton waterstof van brandstofcelkwaliteit en 110.000 ton vloeibare koolstofdioxide (CO2) bedragen, die kan worden opgeslagen of gebruikt. De productiekosten bedragen de helft van de kostprijs van waterstof die via elektrolyse wordt geproduceerd.

De banen bij de fabriek zullen bestaan ​​uit een mix van geschoolde, ongeschoolde en afgestudeerde functies aan de operationele kant, met ongeveer 30 extra banen die worden gecreëerd om een ​​trainings- en opleidingscentrum te creëren als showcase voor huidige en toekomstige waterstofprojecten.

De waterstof die door de fabriek wordt geproduceerd, zal in eerste instantie worden geleverd aan waterstoftankstations die zich richten op zware commerciële voertuigen en lokale afvalverwerkingsbedrijven die willen afstappen van fossiele brandstoffen om zero-emissie te worden. Volgens HTE kan de actieradius van voertuigen op waterstof zich gunstig meten met die van voertuigen op fossiele brandstoffen, maar dan zonder de schadelijke CO2-uitstoot. 

Jeremy Parkin, algemeen directeur bij HTE,  zegt dat zijn bedrijf van plan is om in de toekomst soortgelijke fabrieken in heel Groot-Brittannië te realiseren. Er zijn al plannen voor een tweede locatie in het Verenigd Koninkrijk nabij Newport, Wales.

Lees ook: duitsland-twee-nieuwe-fabrieken-voor-de-productie-van-electrolysers-in-thueringen

Belangrijk nieuws voor de ontwikkeling van waterstofsystemen in Europa. Het Oostenrijkse bedrijf Andritz heeft deze maand nieuwe elektrolyser-gigafabriek in de Duitse stad Erfurt geopend. In aanwezigheid van de premier van Thüringen, Mario Voigt werd daarbij aangekondigd dat het bedrijf hier in de toekomst 160 tot 200 electrolysers per jaar kan maken. In de hele fabriek werken 350 mensen waarvan er 100 op de afdeling die electrolysers produceert. Voorheen produceerde de Andritz Schuler-fabriek in Erfurt voornamelijk persen voor de auto-industrie. Nu komen daar ook installaties voor energieopwekking bij.

De nieuwe fabriek heeft een initiële productiecapaciteit van ongeveer één gigawatt. Belangrijke componenten voor de productie van groene waterstof worden hier geproduceerd, zoals elektrolysestapels en fasescheiders, die eveneens aan druktests en algemene kwaliteitscontroles worden onderworpen. De productie kan flexibel worden opgeschaald, afhankelijk van de vraag. Minister-president Voigt verklaarde bij de opening: "De keuze van Andritz voor Erfurt is toekomstgericht. Als een van de eerste faciliteiten in zijn soort in Thüringen en een van de grootste productielocaties voor elektrolysers in Duitsland, onderstreept de nieuwe Gigafactory de rol van Andritz in de ontwikkeling van een duurzame waterstofeconomie in Europa.”

De elektrolysers zijn onder meer gebaseerd op de nieuwste technologie van Andritz-partner Hydrogenpro. De eerste elektrolysers die in de fabriek worden geproduceerd, zijn bestemd voor de baanbrekende 100-megawatt waterstofinstallatie van Salzgitter AG voor de productie van CO2-arm staal. Alle groene waterstofproducten die in Erfurt worden geproduceerd, zijn bovendien CE-gecertificeerd en voldoen aan de Europese veiligheids- en prestatienormen.

De technologiegroep Andritz, met hoofdkantoor in Wenen, heeft ongeveer 30.000 medewerkers in dienst op locaties in ongeveer 80 landen.

Maar Andritz is niet het enige bedrijf in de regio dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van electrolysers voor de waterstofproductie. Thyssenkrupp Nucera en een Fraunhofer Instituut hebben enkele dagen eerder en 15 kilometer zuidelijke een proeffabriek geopend in Arnstadt, waar een nieuwe technologie wordt getest. Het project omvat de grootschalige industriële toepassing van hogetemperatuurelektrolyse (SOEC) voor de efficiënte productie van waterstof als energiedrager.

Lees ook: frankrijk-eerste-op-waterstofaangedreven-rivierboot-vaart-emissievrij-door-parijs

De ZULU 06, de eerste waterstofaangedreven rivierboot die door de SOGESTRAN- groep is ontwikkeld, vaart over de Seine in Parijs. Het vaartuig zal in totaal anderhalf jaar worden getest op technisch en commercieel vlak. Hoewel het vervoer op de Franse rivieren en kanalen slechts 2% van het zware transport genereert, worden de schadelijke emissies wel vooral in dichtbevolkte gebieden uitgestoten. Vandaar de zoektocht naar emissievrij vrachtvervoer per schip.

Het schip de ZULU 06 stoot dankzij zijn aandrijving op groene waterstof geen vervuilende stoffen of broeikasgassen uit. Bovendien zorgt de elektromotor voor een stille werking, wat in een stedelijke omgeving niet onbelangrijk is.

"De ZULU 06 is een stedelijk distributieschip van 55 meter lang en kan tot 400 ton goederen vervoeren, net zoveel als 50 bestelwagens",  legt Mathieu Longueville, projectmanager bij Sogestran, uit.  "We hebben het vaartuig uitgerust met twee brandstofcellen van elk 200 kWh. En in plaats van een tank te installeren, waarvoor een tankstation aan de kade nodig zou zijn geweest, laden we een verwijderbare container van 6 meter aan boord, gevuld met 300 kg gecomprimeerde waterstof. Je hoeft deze alleen maar uit te laden en een andere container in te nemen. Dat gebeurt met een kraan. Als hij de mobiele tank na ongeveer een week leeg is, wordt hij afgezet bij de kade en vervolgens per vrachtwagen naar een waterstofhub gebracht waar hij wordt bijgevuld."

Het grootste obstakel voor het project is de prijs van groene waterstof, die nog steeds minstens twee tot drie keer zo duur is als stookolie. De Sogestran-groep en alle projectleiders roepen daarom op tot een grotere mobilisatie van alle belanghebbenden in het ecosysteem – van financiers ter ondersteuning van deze transitie tot overheidsinstanties ter ondersteuning van wetswijzigingen. En laten we vooral de klanten niet vergeten, die essentiële partners zijn in deze transformatie.

"We bieden een bijzonder goede en schone oplossing, maar onze klanten moeten de extra kosten wel accepteren. We weten niet of het zal werken",  geeft Mathieu Longueville toe. Het feit dat we ons ontwerp hebben gericht op retrofitten geeft ons in ieder geval enige zekerheid. Als het voor onze klanten te duur wordt kunnen we altijd terug naar de fossiele verbrandingsmotor, want die hebben we behouden." 

Als het experiment wél slaagt, is de innovatie reproduceerbaar: de reder heeft dan andere Zoeloes in omloop, die hij dan gemakkelijk kan ombouwen.

Lees ook: italie-werkzaamheden-gestart-voor-waterstoffabriek-en-tankstation-voor-treinen

In de Noord-Italiaanse stad Edolo is deze maand begonnen met de bouw van een nieuwe fabriek voor groene waterstof. Het emissievrije gas is bestemd voor 14 H2- treinen die moeten gaan peddelen op de lijn Brescia-Iseo-Edolo in de regio Lombardije. In Edolo wordt, op een nu nog braak liggend terrein, vanaf volgend jaar waterstof geproduceerd en worden de treinen getankt.

Treinfabrikant Alstom gaat 14 Coradia treinstellen met een brandstofcel leveren. In ieder voertuig is plaats voor 240 passagiers en de actieradius bedraagt 600 km. Door dit project wordt Lombardije gezien als een laboratorium voor spoorweginnovatie en wordt de weg vrijgemaakt voor een emissievrij spoorwegnetwerk.

De waterstoffabriek van Ferrovie Nord komt op een terrein van ruim 20.000 vierkante meter dat voordien werd gebruikt door een regionaal bouwbedrijf. De treinen stoppen er op 200 meter afstand. De investering bedraagt ruim 33 miljoen euro. Het project maakt deel uit van het H2iseO-project dat grotendeels wordt gefinancierd door de Europese Unie met geld uit het corona herstelfonds PNRR.

De eerste treinen moeten in 2026 gaan rijden, deels langs de oevers van het bij toeristen bekende Iseo-meer.

Lees ook: duitsland-evonik-bouwt-50-km-lange-aardgasleiding-om-naar-waterstof

Een nieuwe stap bij de ontwikkeling van een waterstofnetwerk door Duitsland. Het chemiebedrijf Evonik heeft een ruim 50 kilometer lange waterstofpijpleidingverbinding in gebruik genomen van Legden, bij Ahaus in het noorden van Noordrijn-Westfalen, via het chemiepark Marl naar de raffinaderij in Gelsenkirchen. De pijpleiding is een van de eerste aansluitingen op het landelijke waterstofkernnetwerk, dat geleidelijk wordt aangelegd.

Helemaal nieuw is de leiding niet. Het chemiebedrijf maakt in het traject voor een deel gebruik van een pijpleiding waardoor de afgelopen jaren aardgas stroomde. Het team van Evonik Pipelines heeft dit deel de afgelopen maanden geschikt gemaakt voor waterstoftransport. De pijpleiding maakt deel uit van het Get H2 Nukleus-project, dat de klimaatneutrale productie van groene waterstof in Noord-Duitsland wil verbinden met industriële klanten in Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen. Evonik stimuleert dit samen met andere bedrijven uit de gehele waardeketen van de waterstofeconomie. Get H2 is een initiatief van bedrijven, gemeenten en instellingen. Het overkoepelende doel is om actief bij te dragen aan de ontwikkeling van een geïntegreerde waterstofeconomie.

"In bijna twee jaar van intensieve projectwerkzaamheden hebben wij en onze partners met succes een aardgasleiding omgebouwd voor waterstofexploitatie en nieuwe secties aangelegd”, aldus Andreas Cieslik, hoofd van de Pipeline Business bij Evonik.

Voor het Chemiepark Marl biedt de pijpleiding een nieuwe mogelijkheid om in de toekomst steeds meer klimaatneutraal geproduceerde waterstof te gebruiken. "Het Chemiepark Marl is een van de grootste chemielocaties in Duitsland. De directe integratie in de waterstofpijpleiding is een mooie aanvulling op de reeds uitgebreide waterstofinfrastructuur van de locatie en staat voor een toekomstgerichte, duurzame ontwikkeling", aldus Thomas Basten, directeur van het Chemiepark.

Evonik heeft de werkzaamheden aan het gehele pijpleidingtraject van Legden via Marl naar Gelsenkirchen volgens planning afgerond en daarbij drie taken afgerond: een voormalige aardgasleiding van circa 41 kilometer lang is omgebouwd naar waterstof. Een nieuwe, circa drie kilometer lange leiding doorkruist het chemiepark Marl. Aan de perceelgrens is deze aangesloten op een nieuwe, circa tien kilometer lange waterstofleiding naar de raffinaderij in Gelsenkirchen-Scholven. De waterstofleiding maakt het transport van groene waterstof mogelijk, waarvan de productie gebaseerd is op enkele honderden megawatts elektrolysecapaciteit in Noord-Duitsland. De hiervoor benodigde elektriciteit is afkomstig van hernieuwbare energiebronnen.

Basten benadrukt de dubbele rol van waterstof in de chemische industrie: "Waterstof speelt al sinds jaar en dag een belangrijke rol voor chemische bedrijven bij de productie van meststoffen, verf en desinfectiemiddelen. In de toekomst zal het ook een steeds belangrijkere rol spelen als energiedrager, die ook in deze vorm kan worden opgeslagen. Dit zal steeds belangrijker worden met de verdere uitbreiding van de opwekking van hernieuwbare energie. Met onze inzet zetten we de uitbouw van de landelijke klimaatneutrale waterstofinfrastructuur resoluut voort."

Waterstof speelt al 85 jaar een belangrijke rol in de productie van het Chemiepark in Marl. De locatie verwerkt momenteel ongeveer 25.000 kubieke meter waterstof per uur en is bezig met mogelijke verdere ontwikkelingsprojecten.

Lees ook: duitsland-nieuw-waterstoftankstation-met-capaciteit-tot-5000-kilo-per-dag

In Duitsland is de reorganisatie van waterstoftankstations in volle gang. Kleine waterstoftankstations met beperkte capaciteit worden gesloten en H2 stations met grote capaciteit worden geopend. Eerder deze maand is in Düsseldorf zelfs het krachtigste waterstoftankstation van Europa geopend. Met een vulcapaciteit van maximaal 5000 kilo per dag kunnen ongeveer 100 bussen op waterstof van energie worden voorzien.

Dankzij gepatenteerde, hoogwaardige technologie kunnen tot drie voertuigen tegelijkertijd worden bijgetankt, waaronder bussen, vrachtwagens, personenauto's en lichte bedrijfsvoertuigen. Dit baanbrekende project is mogelijk dankzij een nauwe samenwerking tussen H2 Mobility, Stadtwerke Düsseldorf en Rheinbahn, die gezamenlijk de waterstofproductie, -infrastructuur en -vraag in één geïntegreerd concept hebben geïmplementeerd.

De deelstaatregering van Noordrijn-Westfalen beschouwt het project als een belangrijke mijlpaal in de decarbonisatie van de transportsector. Mona Neubaur , minister van Economische Zaken en Klimaatactie , merkt op: "In gebieden die moeilijk te elektrificeren zijn - met name waar batterij-elektrische aandrijvingen hun grenzen bereiken - helpt waterstof de emissies te verminderen. Waterstofvoertuigen bieden belangrijke voordelen in het openbaar vervoer en zwaar vrachtvervoer dankzij korte tanktijden en een groter bereik. Om ervoor te zorgen dat brandstofcelbussen en -vrachtwagens een praktische realiteit worden, hebben we betaalbare voertuigen, een dicht netwerk van waterstoftankstations en voldoende voorraden groene waterstof nodig. De deelstaat is actief bezig deze infrastructuur te verbeteren, waterstoftankstations voor zware voertuigen te ondersteunen en marktinitiatieven te lanceren."

Frank Fronzke, Managing Director en COO van H2 MOBILITY is trots op de nieuwe ontwikkeling. "Dit station markeert een mijlpaal voor waterstofmobiliteit in Europa. Het vertegenwoordigt een nieuwe generatie waterstoftankstations, met meer dispensers voor 350, 500 en 700 bar, grotere waterstofvolumes en aanzienlijk hogere prestaties. Onze innovatieve, hoogwaardige technologie maakt snel en flexibel tanken mogelijk voor bussen, vrachtwagens en personenauto's, en levert daarmee een tastbare bijdrage aan de transporttransitie. Dit project laat zien hoe samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid innovatie kan versnellen."

Grote volumes waterstof laten zich moeilijk transporteren. Daarom bouwt Stadtwerke Düsseldorf volgend jaar een electrolyser om zelf waterstof te maken met energie uit afval. De elektriciteit voor dit proces is afkomstig van de biogene fractie van de afvalenergiecentrale van het nutsbedrijf, wat een lokale, circulaire energiekringloop en een toonaangevend voorbeeld van koppeling tussen stedelijke en regionale sectoren creëert. Deze regionale energiekringloop zal de uitstoot aanzienlijk en duurzaam verminderen.

Lees ook: zuid-korea-hyundai-presenteert-eerste-vuilnisauto-s-op-waterstof-in-busan-city

Een waterstoffeestje op de parkeerplaats bij het gemeentehuis van Busan. Tijdens het 'Busan Metropolitan City Hydrogen Cleaning Vehicle Introduction Citizen Opening Event', maakte Hyundai bekend dat het bedrijf twee types waterstofvoertuigen zal gaan leveren aan de stadsreiniging. Het evenement werd georganiseerd om belangstellenden te informeren over de emissievrije voertuigen die de komende jaren in de stad gaan rijden. Busan City is van plan over drie jaar 65 waterstofvoertuigen voor het inzamelen van afval te hebben rijden.

De vrachtauto’s die Hyundai Motor Company tijdens het evenement onthulde, zijn de 'Amroll Truck' en de 'Compression Truck'. Dit zijn twee modellen die worden geproduceerd door AM Special, een fabrikant van speciale apparatuur, op basis van de waterstof-elektrische vrachtwagen Xcient van Hyundai Motor Company.

Deze voertuigen zijn gebaseerd op de waterstof-elektrische vrachtwagen Xcient, die geen uitlaatgassen uitstoot en op één lading tot 380 km kan rijden. Hierdoor beschikken ze met een korte laadtijd over een grote actieradius. Hyundai Motor Company is van plan om al dit jaar in totaal vijf waterstofreinigingsvoertuigen te leveren aan de districten Busan, Dong-gu, Dongrae-gu, Suyeong-gu en Yeongdo-gu.

Lees ook: frankrijk-bosch-presenteert-vloeibaar-waterstofcontrole-systeem-op-le-mans

Motorontwikkelaar Bosch presenteert een nieuwe techniek tijdens Le Mans 2025. De Duitse fabrikant komt met de L-HSCU (Liquid Hydrogen Storage Control Unit), een regel- en veiligheidseenheid voor het beheer van vloeibare waterstof. De L-HSCU is ontworpen om volledig toezicht te houden op de waterstofopslagketen in het voertuig en stuur verschillende onderdelen aan, van het tanken tot de opslag in cryogene tanks, inclusief de overdracht naar een brandstofcel of een verbrandingsmotor die klaar is om H2 te ontvangen.

De kern van het systeem wordt gevormd door een netwerk van sensoren die in realtime kritische parameters zoals druk en temperatuur detecteren en automatisch veiligheidssystemen activeren in geval van een afwijking, zoals een lekkage. Ventilatoren en andere apparaten worden ingeschakeld om te voorkomen dat gas zich ophoopt, terwijl de communicatie tussen het voertuig en het tankstation direct en gecontroleerd is, waardoor veiligheid en snelheid worden gegarandeerd.

Het gebruik van vloeibare waterstof in de motorsport is nieuw, maar veelbelovend. Om de vloeibare toestand te bereiken, wordt de waterstof afgekoeld tot -253°C en opgeslagen bij een druk van ongeveer 5 bar in thermisch geïsoleerde tanks. Het belangrijkste voordeel is een hogere volumetrische energiedichtheid vergeleken met gasvormige opslag, waardoor er minder ruimte nodig is voor dezelfde hoeveelheid energie. Dit is een cruciale factor bij het ontwerp van raceauto's.

"Endurance racen is de ideale testomgeving voor het testen van nieuwe technologieën. Dankzij onze ervaring in de autosport en waterstoftechnologie kunnen we bijdragen aan de ontwikkeling van het H24EVO-project en bewijzen dat waterstof een echt alternatief is voor de toekomst van de autosport ", legt Ingo Mauel, Vice President van Bosch Motorsport, uit.

De 24 uur van Lemans begint op zaterdag 14 juni. De H24EVO zal ook vooraf aanwezig zijn in het H2 Village in Le Mans en zal deelnemen aan de officiële demonstraties van waterstofvoertuigen die later deze week gepland staan ​​op 12 en 14 juni 2025.

Lees ook: nederland-hermanos-energy-produceert-eerste-groene-waterstof-in-flevoland

Een primeur voor de Nederlandse provincie Flevoland. In een gebied waar veel groene stroom wordt opgewekt, gaat energiebedrijf Hermanos Energy aan de slag met energieopslag via electrolyse in de vorm van waterstof. Het systeem heeft inmiddels 9 maanden op proef gedraaid om de kinderziektes er uit te halen. Volgende week vindt de officiële presentatie en demonstratie plaats. Gedeputeerde Harold Hofstra zal persoonlijk de eerste groene waterstof produceren.

Hermanos Energy, gevestigd in Almere, zet zich in om het overschot aan groene elektriciteit optimaal te benutten. Het bedrijf ontwikkelt oplossingen waarmee bedrijven of particulieren hun energiesysteem fossielvrij kunnen inrichten. Dit gebeurt via drie innovatieve concepten. Via Power2Power wordt groene stroom uit zon en wind tijdelijk omgezet in waterstof en op een later stadium wordt de H2 weer omgezet in stroom. Dit proces is interessant als de energie langdurig moet worden opgeslagen en stroom tegen een negatieve prijs wordt aangeboden. De warmte die bij de processen vrijkomt wordt gebruikt als opwarming van tapwater.

Met het systeem Power2Drive wordt de waterstof gebruikt als emissievrije brandstof voor voertuigen. Dit kunnen voertuigen met brandstofcellen of waterstofverbrandingsmotoren zijn. Het derde systeem, Power2Heat, richt zich op de waterstoftoepassing voor verwarming of verbrandingsprocessen in woningen of bedrijven.

Als de waterstof is geproduceerd wordt deze onder een druk van 35 bar opgeslagen in cilinders die in de open lucht staan opgesteld. Dagelijks wordt één kilo waterstof geproduceerd, de opslagcapaciteit is ongeveer 20 kilo. Maar dit is eenvoudig te verhogen door de waterstof vooraf onder hogere druk te comprimeren.

Het eerste waterstofsysteem is in januari geïnstalleerd op een boerenbedrijf in het buitengebied van Lelystad. Hier is relatief veel zonne-energie over. Genodigden krijgen tijdens de presentatie uitleg over het systeem, en de wijze waarop ze efficiënt mogelijk met energie kan worden omgesprongen. Goedkoop is de waterstofinstallatie nog niet. De kleinste versie wordt aangeboden voor rond de 50-duizend euro. Toch is het systeem 20 keer goedkoper dan langdurige stroomopslag in batterijen. Maar met een extra compressiesysteem kan de opslagvoorraad groeien en ontstaat eerder de mogelijkheid om helemaal van het openbare stroomnet af te gaan. Hermanos Energy meldt dat de waterstof-oplossing de meest efficiënte manier is om langdurig stroom op te slaan.

Lees ook: finland-harvia-en-toyota-hebben-wereldprimeur-met-eerste-sauna-op-waterstof

Japanners blijven verbazen met de toepassingen van waterstof. Harvia Plc, wereldwijd producent van sauna’s, en Totota Motor Company hebben vanmorgen - donderdag 5 juni-  in Finland de eerste sauna op waterstof gepresenteerd. De primeur wordt vandaag en morgen getoond tijdens het World Sauna Forum in Jyväskylä in Finland. Wie daar niet kan komen kijken, krijgt een tweede kans tijdens de ‘Rally Finland’ op 31 juli en 1 en 2 augustus. De samenwerking is een stap in de richting van een duurzamere toekomst voor sauna's door de sauna-expertise van Harvia te combineren met Toyota's waterstofverbrandingstechnologie.

Door waterstof toe te passen op saunakachels genereert het systeem alleen stoom en warme lucht, en stoot het geen CO2 uit tijdens gebruik. Dit biedt een aantrekkelijk alternatief voor conventionele verwarmingsmethoden. Het conceptmodel beoogt de essentie van een traditionele rooksauna, bekend om zijn zachte en weldadige warmte, vast te leggen. De waterstofverbrandingskachel geleidt vlammen en warme lucht door de saunastenen en verwarmt deze gelijkmatig van alle kanten. Dit proces omhult de ruimte met een zachte warmte en produceert de aangename stoom, of löyly , wanneer er water over de stenen wordt gegoten.

"De samenwerking met Toyota stelt ons in staat de grenzen van sauna-innovatie te verleggen en onze toewijding aan milieuverantwoordelijkheid te tonen", aldus Timo Harvia, Hoofd Innovatie en Technologie bij Harvia. "Toyota's diepgaande expertise in waterstofbehandeling en -verbranding bood ons een veilige en efficiënte manier om waterstof als schone energiebron te benutten – iets wat we zonder zo'n betrouwbare partner misschien niet zo snel hadden overwogen. Zo onderzoeken we niet alleen manieren om de impact op het milieu te minimaliseren, maar creëren we ook een nieuw soort sauna-ervaring die de traditie eert en tegelijkertijd de toekomst omarmt."

"Jyväskylä in Finland is een belangrijke locatie voor Toyota en het Toyota Gazoo G Racing World Rally Team met wie we al jarenlang samenwerken", aldus Mitsumasa Yamagata, President van de waterstofafdeling bij Toyota. "Dit project bouwt voort op het sterke vertrouwen dat is opgebouwd met de lokale gemeenschap onder leiding van voorzitter Akio Toyoda. Dankzij het initiatief van de Central Finland Mobility Foundation hebben we de kans gekregen om samen te werken met Harvia. Harvia's toewijding aan vakmanschap is zeer bemoedigend en ik geloof dat deze waterstofsauna nieuwe mogelijkheden biedt voor de toekomst van waterstofgebruik."

Harvia, een wereldleider in sauna- en spa-ervaringen, zet zich in voor het bevorderen van welzijn door middel van duurzame en innovatieve oplossingen. Het bedrijf integreert milieubewustzijn in al zijn activiteiten ​​en is continu op zoek naar manieren om de impact op het milieu te minimaliseren en tegelijkertijd wereldwijd hoogwaardige wellness-ervaringen te bieden. Toyota beschouwt waterstof als een belangrijke brandstof in het streven naar CO2-neutraliteit.

Lees ook: nederland-etec-kiest-voor-waterstof-als-energiebron-op-de-emissievrije-bouwplaats

ETEC, fabrikant van emissievrije machines voor op de bouwplaats, verlegt de focus naar waterstof. Het bedrijf heeft inmiddels jarenlange ervaring met het elektrificeren van kleine en grote kranen met accu’s, maar signaleert dat klanten deze werktuigen steeds moeilijker kunnen opladen, omdat een stroomaansluiting ontbreekt. ETEC presenteert nu een powerbox, met of zonder geïntegreerde DC-powerlader, waarmee een kraan tot twee volle dagen kan draaien zonder netaansluiting.

Door toenemende netcongestie en het gebrek aan netcapaciteit op veel bouwlocaties is voor het innovatieve bedrijf uit Waddinxveen een vervolgstap noodzakelijk. Uit gesprekken met klanten kwam naar voren wat er nodig is om, naast een mobiel laadplein, een volledige autonome stroomvoorziening mogelijk te maken. Waterstof blijkt daarvoor een goede betrouwbare oplossing.

Het resultaat is de W-TEC box 240, een waterstofaggregaat dat moeiteloos op een  waterstofcontainer kan worden aangesloten. Daardoor is direct emissievrije stroom  beschikbaar zowel DC (tot 200 kW laadvermogen) als AC. De W-TEC box is uitgerust met twee brandstofcellen en een geïntegreerde batterij, en levert een piekvermogen tot 240 kW. Dankzij in-house ontwikkelde software schakelt het systeem automatisch tussen netstroom, accuvermogen en brandstofcellen. Het hele proces is gericht op maximale efficiëntie.

Is er een netaansluiting beschikbaar? Dan benut het systeem deze automatisch. Bij piekvraag wordt eerst de accu aangesproken. Indien nodig worden één of beide brandstofcellen geactiveerd. Uiteraard werken de Powerboxen naadloos samen met de W-TEC box voor maximale schaalbaarheid.

Via telematica wordt automatisch een melding verzonden zodra het waterstofniveau in de waterstofcontainers laag is, zodat tijdig kan worden gewisseld. Bij lage trailerdruk wordt de interne accu proactief opgeladen, zodat de stroomvoorziening altijd gegarandeerd blijft.

ETEC combineert in de W-TEC box 240 de brede kennis van batterij-elektrische graafmachines, accutechnologie, laadtechnologie en de dagelijkse praktijk op bouwplaatsen. Het bedrijf gelooft niet in waterstof als directe brandstof in bouwmachines, maar wel als schone, stille en efficiënte energiebron op bouwplaatsen. Door te werken met waterstof dat wordt aangevoerd in trainers beschikken klanten geruisloos en emissievrij dagenlang tot wekenlang over energie.    

De ELM Groep, waar ETEC onderdeel van is, levert al bijna 100 jaar betrouwbare machines. Maar als klanten zeggen: “Het laden op locaties is een grote uitdaging,” vinden wij dat we ook daar verantwoordelijkheid moeten nemen. Daarom leveren we niet alleen emissieloze kranen, maar ook complete laad- en stroomoplossingen voor de bouw. Naast de W-TEC box 240 werkt het bedrijf nog aan een tweede oplossing: een mobiele DC-snellader op waterstof. Deze ontwikkeling bevindt zich in de afrondende fase.

Belangstellenden voor het laadsysteem zijn op 12, 13 en 14 juni welkom bij de stand van ETEC op de TKD technische kontact dagen in Sint-Oedenrode.

Lees ook: saoedi-arabie-grootste-groene-waterstoffabriek-ter-wereld-is-voor-80-gereed

Een indrukwekkende foto vanuit Saoedi-Arabië. De bouw van de groene waterstofinstallatie, de windmolen, het zonnepark en het transmissienet van het miljardenproject NEOM is voor 80% voltooid. Belangrijke apparatuur is gearriveerd en geïnstalleerd, waaronder windturbines, waterstofopslagsystemen en elektrolysers. In de woestijn van Saoedi-Arabië komt de grootste fabriek voor groene waterstof ter wereld. Capaciteit: meer dan 2,5 GW.

NEOM Green Hydrogen Company (NGHC), een joint venture van ACWA Power, Air Products en NEOM die een gelijkwaardige productie verzorgen, bouwt 's werelds grootste ammoniakproductiefaciliteit op basis van groene waterstof, draaiend op hernieuwbare energie. Deze megacentrale zal tot 600 ton koolstofvrije waterstof per dag produceren in de vorm van groene ammoniak, als een kosteneffectieve emissievrije oplossing voor transport- en industriële sectoren wereldwijd.
Het project is gebaseerd op bewezen technologieën. Nieuwe aspecten zijn onder meer de integratie van deze technologieën, met name op deze schaal, en het gebruik van ammoniak om de waterstof naar wereldwijde markten te transporteren. Het project zal wereldwijd ongeveer vijf miljoen ton per jaar aan koolstofuitstoot (CO2) besparen. Het Amerikaanse beursgenoteerde bedrijf Air Products is de belangrijkste EPC-aannemer en systeemintegrator, en de exclusieve afnemer van de groene waterstof die in de vorm van groene ammoniak wordt geproduceerd in de NGHC-faciliteit.

Hoewel de bouw gestaag vordert is er nog veel werk te doen. De 4 GW zonne- en windenergiecentrales zullen naar verwachting medio 2026 klaar zijn. De eerste ammoniakproducten worden naar verwachting in 2027 geleverd.
Een video van het project ziet u via deze link 

Foto: overzicht van de hal met electrolysers die nog ingepakt staan voor ze worden gebruikt.

Lees ook: nederland-gezamenlijk-onderzoek-naar-waterstoftoepassingen-in-de-luchtvaar

Er komt een Nederlands onderzoek naar toepassingen van waterstof in de luchtvaart. Daarvoor hebben de luchtvaartbedrijven Airbus, KLM en Transavia, de vliegvelden Rotterdam/Den Haag en Schiphol en waterstofleverancier Air Products een overeenkomst gesloten. De bedrijven willen gezamenlijk onderzoeken of er een rol voor waterstof ligt en bij een positieve uitslag in welke vorm. Het traject wordt samengevat in een roadmap.

“Onze ambitie is om vliegen toegankelijk te houden voor iedereen. Dat vraagt tijd, inzet en intensieve samenwerking tussen verschillende partijen”, melden de initiatiefnemers. In het samenwerkingsverband bundelen de partijen hun expertise op het gebied van waterstoftechnologie, infrastructuur en operationele integratie op luchthavens. Een belangrijk onderdeel van het onderzoek is het gebruik van vloeibare waterstof (LH2). Daarbij is veel aandacht voor veiligheid, praktische toepasbaarheid en de integratie binnen bestaande luchthavenprocessen. De focus ligt in eerste instantie op Rotterdam The Hague Airport en Amsterdam Schiphol Airport Schiphol. De roadmap zal beschrijven welke stappen nodig zijn om waterstofinfrastructuur voor de luchtvaart in Nederland mogelijk te maken.

Lees ook: europa-groene-waterstof-uit-werelddeel-afrika-een-stuk-duurder-dan-verwacht

Een teleurstelling voor politici en initiatiefnemers die grootschalig goedkope groene waterstof uit Afrika willen importeren. Een diepgaande studie van de Technische Universiteit München toont aan dat de financieringskosten voor productiefaciliteiten in Afrikaanse landen aanzienlijk hoger liggen dan eerder werd aangenomen. Slechts twee procent van de circa 10.000 onderzochte locaties zou concurrerend kunnen zijn voor export naar Europa. Daarvoor zijn langdurige afname- en prijsgaranties van Europese landen noodzakelijk.

Groene waterstof wordt beschouwd als een belangrijke component voor klimaatvriendelijke industriële productie, bijvoorbeeld in de staalindustrie. Waterstof is "groen" wanneer het elektrolyseproces dat voor de productie ervan wordt gebruikt, wordt aangestuurd door hernieuwbare energie. Omdat Europa waarschijnlijk niet in de eigen vraag zal kunnen voorzien, is Afrika de afgelopen jaren in de belangstelling komen te staan. Politieke en zakelijke leiders hebben hoge verwachtingen dat Afrikaanse kuststaten met gunstige zon- en windcondities productielocaties voor export kunnen worden. De eerste projecten worden momenteel gepland, maar de meeste bevinden zich nog in de conceptfase.

Bij de analyse van de projecten merkten onderzoekers uit München, de Universiteit van Oxford en ETH Zürich op dat de kostenberekeningen vaak erg onnauwkeurig zijn. "De gangbare modellen voor groene waterstofcentrales hanteren doorgaans gestandaardiseerde financieringskosten. De investeringsvoorwaarden verschillen echter van land tot land en zijn in veel Afrikaanse landen bijzonder riskant", aldus Florian Egli, hoogleraar Publiek Beleid voor de Groene Transitie aan de TUM.

Het onderzoeksteam heeft daarom een ​​nieuwe methode ontwikkeld om de financieringskosten van groene waterstofproductie te berekenen, oftewel de kosten die exploitanten maken om geld op te halen voor hun investeringen. Deze methode houdt rekening met de randvoorwaarden voor waterstofproductie in 31 Afrikaanse landen, zoals transport- en opslagmogelijkheden en de mate van rechtszekerheid en politieke stabiliteit. Het model gaat ervan uit dat de productie-installaties in 2030 operationeel zijn en dat de waterstof wordt omgezet in ammoniak en naar Rotterdam wordt getransporteerd.

De studie onderzoekt vier scenario's waarin de belangrijkste rentetarieven hoog of laag zijn, en waarin exploitanten de investeringsrisico's volledig zelf dragen of overheden prijs- en afnamegaranties voor groene waterstof afgeven. De berekeningen van het onderzoeksteam laten zien dat exploitanten in het huidige renteklimaat maximaal rond de acht procent rente op hun financiering zouden moeten betalen, maar afhankelijk van het scenario en het land kan dit oplopen tot ongeveer 27 procent. De meeste eerdere modellen gingen uit van slechts vier tot acht procent.

Op basis hiervan berekende het onderzoeksteam de totale productiekosten in Afrika en hoeveel groene waterstof zou kosten om naar Europa te exporteren. Als exploitanten het investeringsrisico alleen zouden moeten dragen tegen rentetarieven die ongeveer gelijk zijn aan de huidige situatie, zou de laagst mogelijke prijs op het continent iets minder dan vijf euro per kilo waterstof bedragen. Als Europese landen garanties zouden verstrekken en de rentetarieven zouden dalen, zou de laagst mogelijke prijs dalen tot iets meer dan drie euro. Zelfs onder deze extreem gunstige omstandigheden zouden Afrikaanse landen te maken krijgen met zware concurrentie uit andere regio's. Zo bedroeg de laagste prijs van een succesvolle bieding bij een veiling van de Europese Waterstofbank in 2024, die subsidies toekent aan groene waterstofprojecten in Europa, minder dan drie euro per kilo.

"De productie van groene waterstof in Afrika voor export naar Europa is aanzienlijk duurder dan verwacht", zegt Stephanie Hirmer, hoogleraar klimaatcompatibele groei aan de Universiteit van Oxford. "Sociopolitieke risico's zijn tot nu toe onvoldoende meegenomen in de berekeningen."

Het onderzoeksteam paste zijn model toe op meer dan 10.000 individuele locaties. Gegeven prijs- en afnamegaranties zouden slechts ongeveer 200 locaties in de buurt komen van de prijs van drie euro per kilogram bij de huidige hoge rentetarieven, en dus de potentie hebben om tegen 2030 concurrerend te zijn. Deze locaties bevinden zich in Algerije, Kenia, Mauritanië, Marokko, Namibië en Soedan.

Lees ook: verenigd-koninkrijk-aandeel-waterstofbedrijf-itm-power-verdubbelt-in-waarde

Een opvallende koersstijging van waterstofbedrijf ITM Power. Het bedrijf uit Sheffield in het Verenigd Koninkrijk stijgt explosief in waarde op de aandelenbeurs. De afgelopen maand steeg het aandeel met maar liefst 107%. ITM Power plc ontwerpt, produceert en integreert elektrolysers op basis van Proton exchange membrane technologie (PEM) om groene waterstof te produceren met behulp van hernieuwbare elektriciteit en leidingwater.

De indrukwekkende rally in de aandelen van ITM Power zette zich naadloos voort op de eerste handelsdag in juni. Het waterstofaandeel steeg naar een nieuw jaarrecord op de thuisbeurs in Londen. Beleggingsspecialisten melden dat dit waarschijnlijk niet het einde van de opgaande lijn is.

De koersstijging is fundamenteel onderbouwd. In april verhoogde de fabrikant van elektrolysers – apparaten voor de productie van waterstof – zijn prognose voor het boekjaar 2024/25, dat eind april eindigt. Vervolgens konden CEO Dennis Schulz en zijn team diverse orders aankondigen.

Alleen al afgelopen vrijdag steeg de koers van ITM Power met 14 procent op de London Stock Exchange. Er was echter geen nieuws van het bedrijf of analisten dat deze koersstijging kon verklaren. Integendeel, steeds meer marktdeelnemers lijken zich bewust te worden van de verbeterende fundamentele factoren van ITM Power.

Bovendien doen directe concurrenten Plug Power en Nel het verre van best. Het Amerikaanse Plug kampt met flinke verliezen en vertoont de laatste tijd een gebrek aan orderdynamiek. Nel heeft zelfs de productie van alkalische elektrolysers in Noorwegen tijdelijk stopgezet.

Lees ook: nederland-emissievrij-werken-aan-de-toekomstige-landelijke-waterstofbackbone

Aan de Bronsvoorderdijk in Bathmen bij Deventer wordt dit voorjaar gewerkt aan voorbereidingen op het toekomstige hoofdtransportnetwerk voor waterstof in Nederland. Aannemer Voskuilen verwijdert hier een afsluiterlocatie en plaatst een nieuw stuk leiding zodat er over enkele jaren zonder problemen waterstof door de leiding kan stromen. Deze enorme leiding wordt nu nog gebruikt voor het transport van aardgas en heeft een doorsnede van 1,2 meter.

De electriciteit op de bouwplaats wordt emissievrij opgewekt met het gebruik van waterstof. Met behulp van een waterstofaggregaat wordt deze energie gebruikt voor de bouwkeet, de bronbemaling en het ontijzeren van water. Kuster H2 Energy heeft twee waterstoftransportcontainers op de werkplek geplaatst met een automatisch overslagsysteem. Onder een druk van 350 bar wordt 100% groene waterstof aangevoerd. Als de druk in de eerste container onder de 25 bar komt, wordt er automatisch overgeschakeld naar de container ernaast. Via telemetrie krijgt de transporteur vervolgens opdracht om de lege container op te halen en een volle te leveren. De waterstofaggregaat van Genpower is gekoppeld aan een batterijpakket zodat er sprake is van zuinig en efficiënt gebruik van de waterstofenergie. Kuster H2 Energy heeft vier waterstoftransportcontainers beschikbaar om waterstof naar bouwprojecten in heel Nederland te transporteren. Zelfs de grootste bouwplaatsen worden daarmee emissievrij.

Op verschillende plekken in Nederland werkt Hynetwork, 100% dochteronderneming van Gasunie, de komende jaren aan de aanleg van het waterstofnetwerk in Nederland. Meer dan de helft van dit netwerk zal bestaan uit bestaande aardgasleidingen die omgebouwd worden voor het transport van waterstof. Waar dat niet kan, worden nieuwe leidingen aangelegd. Nederland beschikt dan in 2033 over een landelijk waterstofnetwerk waarop grote industriële producenten en afnemers zijn aangesloten.

Lees ook: japan-cosmeticamerk-shiseido-produceert-lippenbalsem-met-groene-waterstof

Een bijzonder proefproject in Tokio. Daar maakt het stadsbestuur bekend dat het bekende cosmeticamerk Shiseido 30.000 flesjes lippenbalsem gaat produceren met behulp van waterstof. De groene H2 komt uit een nieuwe waterstoffabriek in de wijk Ota, in de Japanse hoofdstad. De lippenbalsem wordt tijdens evenementen en andere gelegenheden uitgedeeld aan inwoners van Tokio om het bewustzijn rondom groene waterstof te vergroten en de productie en het gebruik van groene producten te promoten.

Waterstof wordt niet alleen gebruikt als energiebron, maar ook in de chemische sector vanwege de effecten ervan, zoals het verharden van vetten en oliën en het verwijderen van vieze geurtjes. Daarom dient het als grondstof voor voedingsmiddelen, cosmetica, vitamines en andere chemische producten. De waterstoffabriek in Tokio is nog in aanbouw maar zal nog dit jaar operationeel zijn.

Shiseido is een internationaal actief Japans cosmeticabedrijf met hoofdzetel in Tokio. Het productgamma van Shiseido bestaat uit huidverzorgingsproducten, make-up, zonnecrèmes, lichaams- en haarverzorgingsproducten en luxe-parfums onder de naam "Zen".

Lees ook: china-locomotief-op-waterstof-voor-transport-van-fossiele-brandstoffen

Een bijzondere combinatie van fossievrij en vervuilend. In China is deze maand begonnen met de eerste ritten met een volledig emissievrije locomotief op waterstof voor het transport van… kolen. De proefritten gaan van start in Liupanshui, provincie Guizhou en markeren een belangrijke mijlpaal in het langetermijnstreven van de stad om haar kolenindustrie te moderniseren.

De locomotief kan in ongeveer 15 minuten volledig worden bijgetankt met 60 kilo H2, heeft een bereik tot 800 kilometer en kan meer dan 4500 ton vervoeren, wat hem ideaal maakt voor het transport van steenkool over korte afstanden, aldus het projectmanagementteam. Alle waterstof wordt ter plaatse gewonnen uit cokesovengas in de lokale fabriek, tegen ongeveer een derde van de kosten van conventionele waterelektrolyse.

"Een belangrijk voordeel van treinen en locomotieven zijn de lagere infrastructuurkosten", aldus Yang Kai, adjunct-directeur van het bureau voor industrie en informatietechnologie van het speciale district Liuzhi. “Boven de sporen hoeven geen uitgebreid bovenleidingnet te worden gebouwd, een systeem dat ook nog eens veel onderhoud nodig heeft en zorgt voor vervuiling langs het spoor. En vergeleken met dieselmotoren zijn locomotieven op H2 veel schoner, omdat de enige uitstoot waterdamp is.”

De aandrijflijn bestaat uit een hybride brandstofcel en een lithiumbatterij. Bovendien presteert het systeem, met een energieomzettingsrendement tot wel 80 procent – ​​twee keer zo hoog als dat van dieselmotoren – bijzonder goed op grote hoogte, waar ijle lucht verbrandingsmotoren hindert. "Op de hoogvlakte is zuurstof schaars en daalt de efficiëntie van dieselmotoren, maar brandstofcellen hebben veel minder zuurstof nodig, waardoor ze geschikt zijn voor trajecten zoals de Qinghai-Tibet-spoorlijn", aldus de projectleider van Meijin Energy.

Het waterstofinitiatief van Liupanshui bouwt voort op de overvloedige steenkool- en energiebronnen. In 2022 werkte de lokale overheid samen met Meijin Energy om een ​​demonstratieproject "Steenkool-Cokes-Waterstof" te lanceren. In het kader van deze regeling wordt de via het spoor aangevoerde steenkool ter plaatse verbrand, terwijl het bijproduct van de cokesovengas wordt gezuiverd tot zeer zuivere waterstof. Een lokaal netwerk van waterstoftankstations zal vervolgens locomotieven en zware vrachtwagens van brandstof voorzien, waarmee een schone energievoorzieningsketen ontstaat.

In de regio zijn ook 100 zware vrachtwagens gaat rijden. Deze zullen naar verwachting de CO2-uitstoot met meer dan 3.000 ton per jaar verminderen. "Waterstof kan onze energiemix effectief aanvullen", aldus Yang. "Liupanshui is een industriestad met kolen en elektriciteit, met ongeveer 27.500 zware voertuigen die kolen, cokes en bouwmaterialen vervoeren. Tijdens de periode van het 15e Vijfjarenplan (2026-2030) zal de kolenproductie, die naar verwachting 100 miljoen ton zal bereiken, voor een enorme vraag naar zware vrachtwagens zorgen. Waterstoftoepassingen hebben hier een enorm marktpotentieel."

Lees ook: nederland-see-hydrogen-mobility-ontwikkelt-100-h2-stations-in-centraal-en-oost-europa

Een belangrijke stap voor de ontwikkeling van mobiliteit op waterstof in Centraal en Oost-Europa. Vier toonaangevende bedrijven hebben tijdens de Global Hydrogen Summit in Rotterdam formeel een intentieverklaring ondertekend. Hiermee is het startsein gegeven voor het See Hydrogen Mobility Consortium. Dit initiatief richt zich op het ontwikkelen van een grootschalig waterstofmobiliteitsnetwerk dat Oost- en Centraal-Europa, Turkije en West-Europa met elkaar verbindt. De eerste pilot vindt plaats in 2028 in Bulgarije.

Om de mobiliteitssector succesvol te laten overstappen op duurzame energie, zijn grote stappen nodig – met waterstof als een cruciale schakel. Het project wordt geleid door See Hydrogen Ltd. (Bulgarije), met steun van drie Nederlandse partners Resato Hydrogen Technology, HyGear en Green Energy Park-Global. Het doel is om in 2031 een volledig geïntegreerde infrastructuur voor waterstoftrucks gerealiseerd te hebben.

De eerste fase is een pilotproject in Bulgarije, bestaande uit ten minste drie waterstoftankstations, een waterstofproductie-installatie, meer dan 100 waterstoftrucks en digitale infrastructuur.
De volledige uitrol omvat ruim 100 waterstoftankstations, verspreid met afstanden van ongeveer 200 km langs het Trans-European Transport Network (TEN-T). Daarnaast worden er 17 regionale waterstofproductielocaties ingericht en tot 10.000 waterstoftrucks ingezet via een flexibel ‘pay-per-use’ leasemodel. Groene waterstof, vormt de basis van een klimaatneutrale waardeketen. De samenwerking verenigt productie, distributie en inzet van voertuigen in één grensoverschrijdend ecosysteem.

“Dit is een belangrijke stap vooruit voor groen transport in Europa. Samen bouwen we aan een levensvatbare en schaalbare waterstofmobiliteitsstructuur die zowel de decarbonisatie van zwaar transport als de marktvraag bedient,” zegt Blagoy Burdin, CEO van See Hydrogen Ltd.

“Dit project toont het soort grensoverschrijdende samenwerking die nodig is om waterstofmobiliteit echt vooruit te helpen. Bij HyGear zetten wij ons in voor flexibele, schaalbare en kostenefficiënte on-site waterstofproductie,” aldus Henk Kleef, CEO van HyGear.

“Waterstof is geen belofte voor de toekomst – het is een noodzaak van vandaag. Dit initiatief draagt direct bij aan de Europese klimaatdoelen langs de TEN-T-corridors in de Balkan en daarbuiten. Green Energy Park levert graag haar ervaring met grootschalige waterstofinfrastructuur,” zegt Bart Biebuyck, CEO van Green Energy Park.

“We zijn trots dat we deel uitmaken van dit consortium dat de weg vrijmaakt voor emissievrije mobiliteit in Europa. Met onze expertise in waterstoftanktechnologie leggen we mee de basis voor toekomstbestendige infrastructuur. Echte vooruitgang ontstaat alleen door samenwerking,” aldus Rob Castien, CEO van Resato Hydrogen Technology.

Uitnodiging aan nieuwe partners
Het consortium staat open voor samenwerking met andere partijen binnen de waterstofwaardeketen en nodigt zowel publieke als private actoren uit om deel te nemen aan de versnelling van de waterstoftransitie in Europa en daarbuiten.

Lees ook: frankrijk-air-liquide-bouwt-waterstoffabriek-van-200-mw-in-normandie

Op het industriegebied Port-Jérôme in Normandië wordt volop gewerkt aan een nieuwe fabriek voor groene waterstof met een vermogen van 200 MW van Air Liquide. De H2 uit het project Normand'Hy is voor het grootste gedeelte bestemd voor industriële afnemers. De overige waterstof gaat naar de mobiliteit in het gebied tussen de Franse havenstad Le Havre en de regio Parijs. De totale investering bedraagt 400 miljoen euro.  

De electrolyser is een samenwerking tussen Air Liquide en TotalEnergies en maakt deel uit van de ontwikkeling van een hernieuwbare en koolstofarme waterstofsector langs de rivier de Seine. De belangrijkste afnemer wordt de raffinaderij van TotalEnergies in Gonfreville, die de helft van de waterstof gaat afnemen. De resterende 100 MW zal bestemd zijn voor klanten in het industriegebied van Normandië, alsook voor de ontwikkeling van koolstofarme mobiliteit.

Air Liquide heeft voor Normand'Hy gekozen voor een PEM-elektrolyser. Met de geproduceerde groene waterstof zal  de uitstoot van 250.000 ton CO2 per jaar worden vermeden.

Naast de waterstoffabriek investeert Air Liquide 50 miljoen is een distributienetwerk. De waterstof zal bij de fabriek worden gecomprimeerd naar 300 bar en in transportcontainers onder hoge druk worden afgeleverd bij klanten. Dit kunnen kleine industriële afnemers zijn of waterstoftankstations. In de loop van 2026 moet de eerste 100% groene waterstof worden geproduceerd.

Lees ook: nederland-246-miljoen-eu-subsidie-voor-1-mw-electrolyser-in-rotterdam

Goed nieuws voor de electrolyser van Zeevonk in de haven van Rotterdam. Het bedrijf achter de grootschalige productie van groene waterstof uit wind op zee, krijgt in tien jaar 246 miljoen euro subsidie om de kostprijs van groene H2 te verlagen. Per kilo geproduceerde waterstof is dat 60 eurocent. Zeevonk hoort bij de 15 projecten die de afgelopen week Europese subsidie voor hun waterstofplannen hebben ontvangen. Copenhagen Infrastructure Partners (CIP) en Vattenfall, de bedrijven achter Zeevonk, kregen het hoogste bedrag.

Havenbedrijf Rotterdam heeft met het tweede conversiepark op de Maasvlakte inmiddels ruimte gereserveerd om de 1 GW electrolyser een goede plek te geven. Precies op de plek waar de stroom van zee aanland in de haven en waar ook de nationale waterstofleiding begint, zodat het gas efficiënt naar het achterland getransporteerd kan worden.

Boudewijn Siemons, CEO Havenbedrijf Rotterdam: “De ambitie van het Havenbedrijf is om in 2030 2 à 2,5 GW elektrolyse-capaciteit in de haven te plaatsen. Die doelstelling komt met deze subsidietoekenning weer een stap dichterbij. Het terrein op de Maasvlakte biedt voldoende ruimte en de benodigde infrastructuur, zoals de directe aansluiting op het waterstofnetwerk dat nu wordt aangelegd. Het is opnieuw een bevestiging dat de waterstofeconomie in Rotterdam al van start is gegaan.”

Zeevonk combineert een offshore windpark, zonnepark en electrolyser. Het terrein dat Havenbedrijf Rotterdam voor de winnaar van de tender reserveerde, biedt ruimte tot 1 GW elektrolyse en ligt naast het nieuw te bouwen hoogspanningsstation Amaliahaven (380 kV) van Tennet. Hier komt straks de 2 GW gelijkstroomkabel van het windpark IJmuiden Ver kavel Beta aan land. Alle groene stroom die direct wordt omgezet in waterstof komt niet op het elektriciteitsnet en voorkomt daarmee extra belasting van het net. Daarbij komt dat de waterstofleiding die nu wordt aangelegd, langs het terrein loopt. De hier geproduceerde waterstof kan daarmee efficiënt naar afnemers worden vervoerd. Bovendien ligt het de locatie vlakbij de waterleiding van Evides.

Lees ook: nederland-waterstofgas-door-een-aardgaspijp-kan-dat-zonder-problemen

De Nederlandse Gasunie is volop bezig met de voorbereidingen om een landelijke ringleiding voor aardgas geschikt te maken voor het toekomstige transport van waterstof. Daarbij wordt gekeken naar de kwaliteit van de buizen, de afsluiters en aftakkingen, maar ook of het voldoende klimaatwinst oplevert en bovenal of het veilig is. De technisch specialisten van Gasunie werken daarbij samen met collega’s in het buitenland. Via de website houden Otto Jan Huising, Technical Manager en Martin van Agteren, Asset Manager bij de Gasunie belangstellenden op de hoogte en geven uitleg over wat er bij zo’n ombouwplan allemaal komt kijken.

Sommige critici zeggen dat waterstof een desastreus effect kan hebben op het staal van een pijpleiding. Zij vrezen dat staal makkelijk gepenetreerd worden door waterstof, waardoor pijpleidingen ‘verbrossen’, met scheuren en lekkages tot gevolg. Kortom, is het wel veilig? Dit zijn vragen die regelmatig bij de redactie van Waterstof Magazine binnenkomen.

“Voor mij telt één simpele regel: als het niet veilig kan, doen we het niet”, zegt Otto Jan Huising. Hij doet als materiaaldeskundige bij de Gasunie onderzoek naar de herbruikbaarheid van gaspijpleidingen voor waterstof. “Om het veilig te kunnen transporteren, moet je wel goed begrijpen onder welke condities dan kan. Want dat waterstof effect heeft op staal staat buiten kijf. De taaiheid van staal gaat omlaag en vermoeiingsscheuren kunnen sneller groeien onder invloed van waterstof dan bij het transport van aardgas.” Lees het hele verhaal via deze link

Lees meer nieuws: duitsland-verhuurvloot-waterstofvoertuigen-van-hylane-groeit-naar-100

Een volgende stap binnen de verhuur van waterstoftrucks in Duitsland. Het verhuurbedrijf Hylane GmbH heeft drie nieuwe waterstoftrucks ontvangen van Iveco. De overdracht van de brandstofcel-elektrische voertuigen (FCEV) vond plaats in het IVECO Experience Center in Ulm. Christian Sulser, CEO van Iveco Magirus AG, overhandigde de voertuigen aan Sara Schiffer, Managing Director van Hylane.(foto)

Hylane GmbH is een toonaangevende aanbieder van duurzame en klimaatvriendelijke mobiliteit voor bedrijfsvoertuigen en een pionier op het gebied van een op gebruik gebaseerd verhuurmodel voor waterstofaangedreven bedrijfsvoertuigen. Het bedrijf heeft met de overdracht drie nieuwe IVECO S-eWay Fuel Cell-trekkers in zijn H2-verhuurvloot, die nu al uit ongeveer 100 voertuigen bestaat.

De drie aan Hylane geleverde IVECO S-eWAY Fuel Cell-voertuigen zijn afkomstig uit een kleine serie die in Ulm wordt geproduceerd. Deze serie bewijst nu in de praktijk ook de praktische geschiktheid en schaalbaarheid van waterstofaangedreven langeafstandstransport als onderdeel van het H2Haul-project. Het Europese H2Haul-project wordt medegefinancierd door het Clean Hydrogen Partnership en heeft als doel de hoge betrouwbaarheid van waterstofaangedreven vrachtwagens aan te tonen als een haalbare en lokaal emissievrije oplossing voor de Europese transportbehoeften. De IVECO S-eWay Fuel Cell-trekkers hebben een actieradius tot 800 kilometer en kunnen in minder dan 20 minuten worden volgetankt. De geïnstalleerde waterstoftanks kunnen tot 70 kilogram waterstof bij 700 bar druk bevatten en voeden een brandstofcelsysteem met een totaalvermogen van ruim 200 kW. De elektrische as wordt aangedreven door zowel het brandstofcelsysteem als twee centraal geplaatste batterijpakketten. Het systeemvermogen bedraagt ​​400 kW en het toegestane totaalgewicht bedraagt ​​44 ton. 

Naast de aankoop van FCEV-bedrijfsvoertuigen werken Hylane en IVECO ook samen op het gebied van service. Klanten van Hylane kunnen onderhouds- en reparatiewerkzaamheden laten uitvoeren bij een aantal geselecteerde en gecertificeerde werkplaatsen binnen het IVECO-servicenetwerk. Bosch levert de brandstofcelaandrijfmodule, de elektromotoren plus vermogenselektronica en componenten van het waterstofopslagsysteem van de voertuigen.

 "Getrouw aan onze multi-drive-aanpak om het wegvrachtvervoer koolstofvrij te maken, maken we gebruik van alle beschikbare technologieën en brandstoffen om onze klanten het aandrijfsysteem te bieden dat het beste bij hun behoeften past", aldus Christian Sulser, CEO van Iveco Magirus AG. "Met de levering van drie elektrische IVECO S-eWay-trekkers met brandstofcellen aan laten we duidelijk zien dat we ons inzetten voor een verdere verbetering van de toekomst van lokaal emissievrije logistiek in Europa."

Sara Schiffer, Managing Director van Hylane, is ook enthousiast. “Door ons wagenpark uit te breiden, versterken we ook onze positie als toonaangevende partner voor klimaatvriendelijke logistieke oplossingen."

Lees ook: nederland-electrolysers-arriveren-bij-grootste-groene-waterstoffabriek-van-europa

Een mijlpaal bij de bouw van Holland Hydrogen 1 op de Maasvlakte bij Rotterdam. Daar zijn tien elektrolysers gearriveerd die het kloppend hart van de grootste fabriek voor groene waterstof van Europa moeten worden. Op de Maasvlakte wordt in de toekomst groene waterstof gemaakt om de eigen fabrieken in het Shell Energy and Chemicals Park Rotterdam te verduurzamen. “Maar we kunnen ook op termijn groene waterstof leveren aan andere industriële klanten en voor zwaar transport”, meldt Frans Everts President-Directeur Shell Nederland.

Tien elektrolysers vormen het hart van de fabriek. Elk heeft een vermogen van 20 megawatt. Samen maken ze het mogelijk om straks op grote schaal groene waterstof te produceren, met stroom uit het offshore windpark Hollandse Kust Noord. “We blijven bouwen aan de energie van vandaag én morgen – om Nederland warm, draaiend en in beweging te houden”, meldt Everts. “Dat doen we samen: met collega’s die zich dagelijks inzetten, partners die meedenken en meewerken, en klanten die met ons in gesprek gaan over energieoplossingen voor de toekomst.”

Groene waterstof gaat volgens energie-experts een grote rol spelen in de energietransitie. Met name voor de verduurzaming van de chemie, industrie en de zware mobiliteit. Voor toepassingen waar directe elektrificatie lastig of onmogelijk is, biedt waterstof uitkomst. Desondanks is Shell het enige bedrijf dat een grote groene waterstoffabriek aan het bouwen is.

Shell gaat de waterstof die straks uit de HH1 komt gebruiken in zijn fabrieken op Pernis. In de raffinaderij worden op dit moment nog grote hoeveelheden grijze waterstof gebruikt. Die waterstof wordt gewonnen uit fossiele bronnen (en reststromen) en is dus niet duurzaam. Raffinaderijen hebben waterstof nodig om hoogwaardige brandstoffen uit ruwe olie te kunnen produceren. Zo is waterstof essentieel om brandstoffen te ontzwavelen.

Holland Hydrogen 1 kan straks 60.000 kilogram groene waterstof per dag produceren. Dat klinkt veel, en dat is het ook. Tegelijk is het maar 5 tot 10 procent van het waterstofverbruik van de Shell-fabrieken op Pernis, de grootste raffinaderij in Europa. “We bouwen de grootste waterstoffabriek van Europa, en tegelijkertijd is het een bescheiden begin”, zegt Lydia Boktor, die als waterstof-expert werkt op de afdeling corporate affairs van Shell.  

Om dat te illustreren: 60.000 kilo groene waterstof per dag komt overeen met 20.000 ton op jaarbasis. In 2030 zou de Europese Unie volgens de ambities van Brussel 10 miljoen ton groene waterstof moeten produceren, en nog eens 10 miljoen ton per jaar moeten importeren. De productie van de HH1, het grootste groene waterstofproject in Europa, is goed voor 0,2 procent van die Europese ambitie. 

Lees ook: usa-gordon-brothers-veilt-103-waterstofvrachtwagens-van-nikola

Een trieste afloop voor waterstofpionier Nikola in de Verenigde Staten. In februari heeft de elektrische vrachtwagenfabrikant uit Arizona faillissement aangevraagd, maar er zijn geen nieuwe investeerders gevonden. Nu worden de activa één voor één geveild. Onder de hamer komen onder andere de 103 brandstofcelvrachtwagens, tankauto’s voor waterstof en tankstations.

Nikola, de in 2014 opgerichte fabrikant van elektrische vrachtwagens, verkeert al geruime tijd in de problemen en zou de laatste tijd zo'n 200 miljoen dollar per kwartaal verlies hebben geleden. Op 19 februari 2025 diende het bedrijf een faillissementsaanvraag in, waarbij het tevens aangaf de hoop op een herstructurering te hebben opgegeven. 

Medio april nam de Californische fabrikant van elektrische auto's Lucid de voormalige productiefaciliteit van Nikola over, evenals het hoofdkantoor en ontwikkelingscentrum in Arizona. Lucid betaalt daarvoor ongeveer 30 miljoen euro. Andere interessante onderdelen van Nikola gaan nu onder de hamer. Het veilinghuis Gordon Brothers uit Boston heeft de voertuigen en bijbehorende items vorige week via de faillissementsrechtbank in Delaware veiliggesteld.

Het veilingbedrijf heeft inmiddels het aanbod gepubliceerd en een brochure met een overzicht van de te koop aangeboden artikelen. Het belangrijkste aanbod betreft 103 volledig functionele Nikola Tre FCEV -trekkers, die een continu vermogen van 400 kW en een actieradius van 800 kilometer hebben. Daarnaast zijn er 65 complete brandstofcelmodules beschikbaar, net als passende accu’s, banden, assen, stuur- en remcomponenten, luchtcompressoren en DC-omvormers.

Er wordt ook een compleet testlaboratorium voor brandstofcellen geveild. Tevens worden er installaties voor stationaire en mobiele waterstoftankstations aangeboden, evenals diverse vrachtwagencombinaties voor het transport van waterstof naar tankstations.

Interesse? Meer informatie over de veiling en de brochure vindt u op de website van het veilingbedrijf, bereikbaar via deze link.

Er komt een internationaal samenwerkingsverband voor de import van duurzame waterstof naar West-Europa. Dat kondigde de Nederlandse minister van Klimaat en groene groei gisteren aan tijdens de opening van de World Hydrogen Summit, de internationale waterstofbeurs in Rotterdam. Nederland sluit zich daarvoor aan bij H2Global, waarin de Duitse overheid en het bedrijfsleven samenwerken. Het is opvallend dat er in de persverklaring niet wordt gesproken over groene waterstof, maar over duurzame waterstof.

Het is uniek dat 2 landen op deze wijze samen optrekken en het is daarmee een belangrijke eerste stap in Europese samenwerking bij de import van duurzame waterstof. Duurzame waterstof gaat een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Naast de eigen productie van duurzame waterstof in Nederland zal er ook import nodig zijn. Met deze regeling willen Duitsland en Nederland deze import op gang brengen.

Producenten van duurzame waterstof wereldwijd kunnen inschrijven op de tender. Bedrijven in Nederland en Duitsland nemen de geïmporteerde hernieuwbare waterstof vervolgens af, om te gebruiken voor uiteenlopende bedrijfsprocessen. Dit maakt de import makkelijker en zorgt dat de producenten van duurzame waterstof zekerheid hebben.

H2Global is een publiek-private samenwerkingsstichting waaraan naast het Duitse ministerie van Economische Zaken en Energie ook een groot aantal bedrijven uit de energiesector deelneemt. Duitsland heeft hiervoor in 2021 het initiatief genomen omdat de import van waterstof nog niet tegen commercieel aantrekkelijke prijzen beschikbaar is. Nederland vindt H2Global een goede invulling van het Nederlandse importbeleid van hernieuwbare waterstof vanwege het belang van import voor de leveringszekerheid van het energie- en grondstofsysteem.

Nederland en Duitsland stellen elk € 300 miljoen beschikbaar voor de gezamenlijke tender. De Duitse organisatie Hintco zal de tender uitvoeren.

Lees ook: nederland-clean-project-award-voor-waterstoffabriek-van-hynoca-alkmaar

Een belangrijke opsteker voor het waterstofproject Hynoca in Alkmaar. Gisteren heeft het bedrijf de ‘Clean Project Award’ ontvangen tijdens de World Hydrogen Summit in Rotterdam. Deze zomer start het bedrijf met de bouw van een installatie die waterstof produceert uit digestaat en rioolwaterslib. Zonder gebruik van fossiele brandstoffen of elektrolysers. “Wij gaan laten zien dat groene waterstof echt groen kan zijn én goedkoper,” zegt managing director Bob Busser.

De Nederlandse overheid wil de energievoorziening verduurzamen en het industriële gebruik van aardgas vervangen door waterstof. Een mooi, maar vrijwel onhaalbaar doel als je het Bob Busser vraagt. “Tenminste, als je waterstof uitsluitend wilt opwekken met elektriciteit. Met wind en zon komen ongecontroleerde hoeveelheden elektriciteit op het net, waardoor er soms te veel en soms te weinig is. Bovendien is het transport door netcongestie een grote uitdaging. Dit gaat nog minstens tien jaar duren. Dat betekent dat er onvoldoende elektriciteit beschikbaar is om waterstof te produceren en dat waterstof duur is.”

Hynoca (HYdrogen NO CArbon) laat zien dat het anders kan. Het bedrijf gaat biomassa gebruiken om waterstof te produceren. Hynoca gaat in eerste instantie met afvalhout aan de slag. Hiermee is in Frankrijk al ruimte ervaring opgedaan, wat volgens Busser helpt om de installatie voorspelbaar op te starten. Als het productieproces eenmaal stabiel verloopt, wordt er overgeschakeld op digestaat en rioolwaterslib. Ook lopen er contacten voor het gebruik van andere reststromen, zoals bollenafval en bermgras. “De regio biedt legio mogelijkheden om lokale afvalstromen te verwerken”, weet Busser. Hynoca wil zeker geen bomen kappen. Busser: “We kijken naar biomassa die geen andere nuttige toepassing heeft.”

Voor de fabriek in Alkmaar heeft Hynoca twee reststromen op het oog: digestaat en rioolwaterslib dat bij afvalverwerker HVC wordt gedroogd en verwerkt tot pellets. De techniek die Hynoca heeft ontwikkeld, zorgt ervoor dat gebruikte biomassa in een eerste stap wordt gesplitst in een gasvormige en een vaste fractie. De gasvormige fractie wordt in een aantal stappen gereinigd. Dat levert een bijzonder syngas op, omdat de koolstof als vaste fractie uit het gas is gehaald.

Busser: “Het syngas heeft hierdoor een veel hogere waterstofcomponent dan normaal syngas. Als we dat verder reinigen, ontstaat er zogenaamde fuel grade waterstof. Er zijn ook andere mogelijkheden. In de VS werken we onder meer samen met LanzaJet om te komen tot SAF (sustainable aviation fuel), een soort biologische kerosine. Maar dat vraagt om veel grotere volumes dan wat wij in Alkmaar gaan produceren. De industrie kan het syngas ook direct toepassen.”

De vaste fractie heet biochar en deze bevat veel koolstof. “De biochar kan tot honderd jaar niet meer reageren met zuurstof, waardoor het niet kan overgaan in CO2”, legt Busser uit. Toepassingen ziet hij vooral in landbouw. “De koolstof maakt de grond luchtiger en houdt vocht vast in de hogere grondlagen, waardoor je minder uitspoeling hebt van voedingstoffen. Bovendien is de koolstof poreus en biedt het huisvesting aan micro-organismen wat de wortelgroei positief beïnvloedt.”

Koolstof in de bodem vastleggen heeft (vrijwillige) carboncredits als bijvangst. “Onafhankelijk onderzoek (Carbon Life Cycle) laat zien dat wij met de productie van 1 kg waterstof 12 kg CO2-uitstoot voorkomen. Ter vergelijking: waterstof produceren met een elektrolyser veroorzaakt 2 kg CO2-uitstoot per kg waterstof. En dat is nog met 100% groene elektriciteit.”

De bouw van de installatie in Alkmaar start naar verwachting komende zomer en de productie start dan een jaar later. De bedoeling is 720 kg waterstof per dag te produceren. “Dat zijn relatief kleine hoeveelheden”, beaamt Busser. “Maar met dit project willen we vooral laten zien wat de potentie is van deze technologie èn dat we goedkoper waterstof kunnen produceren dan met elektrolysers.” Er zijn plannen om de productie op termijn naar 6.500 kilo per dag op te voeren.

Een deel van de waterstof wil Hynoca leveren aan het naastgelegen NXT watrerstoftankstation. De rest gaat met tubetrailers naar  twee andere afnemers.
Foto: Hynoca maakt gebruik van de techniek van Haffner Energy met een eigen productie-, test- en trainingscentrum in Marolles (Frankrijk).

Lees ook: nederland-20-miljoen-subsidie-voor-waterstofprojecten-chemische-industrie

GroenvermogenNL heeft deze maand een nieuwe R&D-call geopend voor onderzoek naar waterstof en groene elektronen voor chemische bedrijven die nu nog koolstof uitstoten. Er is €20,3 miljoen subsidie beschikbaar. Het consortium gaat werken aan het toekomstbestendig maken van de Nederlandse energie- en chemiesector door gebruik van ammoniak als energiedrager en door duurzame synthese van stikstofhoudende moleculen mogelijk te maken.

Om inzet van groene waterstof op grote schaal in Nederland te bereiken hebben zijn innovatieve technologieën nodig voor waterstofproductie en voor de chemische industrie. Het R&D-programma van GroenvermogenNL verbindt partijen in evenwichtige, unieke consortia om urgente onderzoeksvragen op te lossen. Hiervoor is in totaal 177 miljoen euro beschikbaar, voor zeven grote R&D-projecten. Deze R&D-call betreft het zevende, laatste project.

Stikstofhoudende chemicaliën zijn essentieel in onder andere geneesmiddelen, polymeren en kunstmest. Vaak wordt ammoniak (NH₃) als grondstof gebruikt, gemaakt uit grijze waterstof. De productie van grijze waterstof voor ammoniak is goed voor 1,5% van het wereldwijde energieverbruik en 7% van de Nederlandse CO₂-uitstoot.

De nieuwe R&D-call van GroenvermogenNL is gericht op de ontwikkeling en demonstratie van kosteneffectieve technologieën waarbij hernieuwbare waterstof en/of groene elektronen gebruikt worden om stikstofhoudende chemicaliën te produceren. Het doel is om bij te dragen aan een duurzamere en efficiëntere productie van deze vitale stikstofverbindingen en tegelijkertijd milieuproblemen zoals stikstofoverschot aan te pakken.

Bedrijven hoeven onderling niet te concurreren bij de subsidieaanvraag. Er wordt uiteindelijk één consortium en één projectplan gemaakt. De bedrijven en onderzoekers vormen één nationaal consortium dat één gezamenlijk projectplan indient. De vraag vanuit de industrie staat centraal in het onderzoek en 40% van de kosten kunnen gesubsidieerd worden. Voor de uitwerking van het projectplan nemen deelnemers deel aan twee workshops van elk 2,5 dag in september en oktober 2025.

GroenvermogenNL en NWO organiseren op 4 juni, in de middag in Utrecht, een informatiebijeenkomst over het thema Waterstof en groene elektronen voor stikstofgebaseerde chemie. Tijdens deze bijeenkomst krijgen deelnemers alle informatie over de call en de deelname aan het R&D-consortium. Registratie is verplicht en kan via deze link.

Meer informatie vindt u op de website van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO.

Lees ook: zuid-korea-nieuw-waterstoftankstation-met-vloeibare-h2-voor-zware-voertuigen

In de stad Chuncheon, in de provincie Gangwon, Zuid-Korea, wordt volop gebouwd aan een nieuw waterstoftankstation voor vloeibare H2. Het station krijgt een capaciteit van 100 zware voertuigen per dag. Afgelopen week is de inspectie van het tankstation afgerond, nu volgt er een testperiode en eind juni moet het station in gebruik genomen worden.

Een overwinning voor ontwikkelaars van zonne- en windenergie in Europa. De Europese Commissie heeft het besluit om groene waterstof te produceren met kernenergie voorlopig in de wachtkamer gezet. Pas in 2028 wil de EU een oordeel geven of nucleaire emissievrije waterstof de naam ‘koolstofarm’ gaat krijgen.

Diverse Europese landen staan met dit besluit lijnrecht tegenover elkaar. Landen die veel kerncentrales hebben, zoals Frankrijk, Polen en Zweden willen met de emissievrije stroom uit de centrales emissievrije groene waterstof gaan produceren. Landen met weinig tot geen kernenergie, zoals Duitsland en Denemarken vinden dat niet groen. Het uitstel van de classificatie van met kernenergie opgewekte waterstof als "koolstofarme" brandstof tot 2028 baart de spelers in de energiesector zorgen, vooral degenen die deze energiebron ondersteunen. Het besluit, dat voorlopig nog een concept is, zou de ontwikkeling van een markt voor opkomende energiebronnen als zon en wind kunnen belemmeren. Het doel van de EU is haar waterstofvoorziening te diversifiëren.

Het doel van deze ontwerpverordening is om normen voor koolstofarme brandstoffen vast te stellen om zo een markt voor duurzaam geproduceerde waterstof te stimuleren.

Volgens Emmanuel Brutin, directeur-generaal van Nuclear Europe, bevoordeelt deze vertraging van drie jaar waterstof uit hernieuwbare energiebronnen onterecht ten opzichte van waterstof uit kernenergie. De EU heeft al in 2023 regels aangenomen om waterstof uit hernieuwbare energiebronnen te valideren als bijdrage aan de Europese klimaatdoelstellingen. Kernenergie stoot geen CO2 uit, maar wordt niet beschouwd als een hernieuwbare energiebron, zoals wind- of zonne-energie.

Frankrijk, Polen en Zweden, zijn voorstander van de integratie van kernenergie in het groene beleid van de EU. Zij benadrukken daarbij het vermogen van kernenergie om een ​​stabiele basislast voor elektriciteit te leveren. Landen als Duitsland en Denemarken verzetten zich echter tegen deze aanpak. Zij stellen dat het afleidt van de investeringen die nodig zijn in wind- en zonne-energie om de klimaatdoelen van de EU te halen.

Lees ook: nederland-crosswind-produceert-eerste-waterstof-op-baseload-power-hub

Energiebedrijf CrossWind maakt bekend dat de Baseload Power Hub de eerste kilo’s waterstof heeft geproduceerd. De productie vond plaats op het eerste offshore waterstofproductie- en -opslagplatform dat momenteel nog in Eemshaven in het noorden van Nederland ligt. Het is de bedoeling om in de toekomst waterstof dichtbij windparken op zee te produceren. CrossWind is een joint venture van Shell en Eneco en ontwikkelt en exploiteert het subsidievrije offshore windproject Hollandse Kust Noord.

Het platform heeft de naam Baseload Power Hub (BLPH) en is in april 2025 officieel opgeleverd. CrossWind omschrijft de hub als 's werelds eerste offshore waterstofproductie- en -opslagplatform, speciaal ontworpen voor maritieme omstandigheden. Het platform integreert een 2,5 MW-elektrolyser voor waterstofproductie, waterstofopslagsystemen en apparatuur om de opgeslagen waterstof weer om te zetten in elektriciteit. Deze hybride opstelling werkt samen met een 5 MWh batterijsysteem, waardoor het platform efficiënt de dagelijkse schommelingen in de windenergieproductie kan opvangen. Deze capaciteit zorgt voor een stabielere stroomvoorziening aan het net, waarmee een van de grootste uitdagingen van de variabiliteit van hernieuwbare energie wordt aangepakt.

CrossWind ziet het waterstofproject als een blauwdruk voor toekomstige offshore energiesystemen. Het doel van het project is om ervaring op te doen met het ontwerpen en bouwen van een platform dat de elektriciteitsproductie van windparken kan stabiliseren door energie op te slaan tijdens periodes met hoge windsnelheden en deze weer vrij te geven tijdens periodes met minder wind. Het systeem is ontworpen op de werf van de Rosetti Marino Group in Italië en per schip naar Nederland getransporteerd.

Maria Kalogera, Innovations Manager CrossWind is enthousiast op de laatste vorderingen: " Het overwinnen van de complexiteit om een energie-opslagsysteem operationeel te krijgen, is een aanzienlijke uitdaging. We zijn nu klaar om onze opgedane kennis te delen, zodat toekomstige projecten kunnen profiteren van onze ervaringen en de energietransitie kunnen versnellen."

Rene Peters, waterstofspecialist bij TNO is blij met een nieuwe stap in energieopslag: "De plaatsing van de BLPH in de Eemshaven, onderdeel van de Dutch Hydrogen Valley, biedt een prachtige kans om op zeer korte termijn kennis op te doen die nodig is om in de toekomst soortgelijke offshore windenergiehubs op grote schaal te realiseren. We moedigen de keuze aan om het platform nu al in de haven te testen. Dit maakt het platform gemakkelijk toegankelijk voor een breder netwerk van onderzoekers en energie-instituten, wat de innovatie in de hele sector kan versnellen."

Lees ook: nederland-hydromotion-team-presenteert-vliegende-waterstofboot-mira

In Delft is gisteravond, woensdag 14 mei 2025, een nieuwe boot op waterstof gepresenteerd. Studenten van de Technische Universiteit Delft presenteerden een foilingboot, aangedreven door vloeibare waterstof. Het Hydromotion-team wil met het innovatieve vaartuig meedoen aan de Monaco Energy Boat Challenge die dit jaar van 2 tot 5 juli voor de kust van Monaco wordt gehouden. Het studententeam hoopt met het prototype, genaamd Mira, interesse te wekken in de maritieme sector .

"Wij willen laten zien dat duurzame oplossingen in de maritieme sector nu al mogelijk zijn", legt teamleider Olivier Poelman uit. “Als ons team van 25 studenten dit lukt, kunnen grote bedrijven deze duurzame innovaties ook in de maritieme sector implementeren.”

Waterstofinnovaties in de scheepvaart zijn er wel, maar door de hoge kosten is het nog niemand gelukt op het emissievrije systeem grootschalig uit te rollen, ondanks de ecologische voordelen. De studenten kiezen niet voor de meest eenvoudige weg. Het team heeft ervoor gekozen om waterstof in vloeibare vorm mee te nemen. Het product moet daarbij worden afgekoeld tot 253 graden Celsius onder nul. In een zeer goed geïsoleerde tank ligt de vloeibare H2 opgeslagen.

Het is ook niet de bedoeling dat de boot over het water vaart. Aan de onderzijde zijn foils gemonteerd die het vaartuig bij hoge snelheid uit het water gaan tillen. Hierdoor lijkt de boot te vliegen.

“Om onze boot uit het water te kunnen tillen en zo de efficiëntie te verhogen, balanceert onze boot op drie pijlers, de zogenaamde struts”, meldt het studententeam. “Onder de struts zijn vleugels bevestigd die eveneens cruciaal zijn om de boot uit het water te tillen, de zogenaamde foils. Wanneer onze boot uit het water komt, hoeft de romp geen grote hoeveelheden water opzij te duwen om zijn snelheid te behouden, op deze manier verhogen we de efficiëntie van onze boot enorm. Maar hoe vliegen we boven water? Om boven water te vliegen, gebruiken we de foils en struts op een vergelijkbare manier als een vliegtuig. Door de specifieke vorm van de foils zal er een lagere druk recht boven de foil zijn dan eronder. Met andere woorden, de foils worden omhoog geduwd. Hoe meer snelheid we hebben, hoe groter de opwaartse kracht. Wanneer we voldoende snelheid krijgen, kunnen de foils de hele boot boven het water duwen, waardoor de boot vliegt. 

Tijdens het vliegen moeten we de boot constant stabiliseren. Dit doen we met behulp van onze hoogteregeling. Elke foil kan onafhankelijk van elkaar omhoog en omlaag kantelen. Meerdere sensoren meten de positie van de boot boven water. Door de hoeken van de foil snel aan te passen op basis van onze positie, kunnen we soepel over het water varen en tegelijkertijd een stabiele hoogte en positie behouden.”

De komende zes weken zal er nog volop aan de bijzondere emissievrije boot worden gewerkt. Begin juli kan het resultaat bekeken worden, op de Middellandse Zee bij Monaco.

Lees ook: spanje-waterstofproductie-op-poclan-platform-bij-de-gran-canaria

Het Canary Islands Oceanic Platform PLOCAN wil waterstof gaan produceren op de Atlantische Oceaan. Op een kunstmatig platform, bijna 2 kilometer uit de kust van de Canarische Eilanden, wordt in de toekomst vanuit groene stroom jaarlijks 15 ton H2 geproduceerd. Samen met accuopslag moet het eiland daarmee geheel zelfvoorzienend worden. De fabriek is onderdeel van het project H2VERDE, dat financiële steun ontvangt van de Spaanse en Europese overheid.

Het platform voor de kust van Gran Canaria heeft een oppervlakte van 2.500 m2 en is ingericht voor onderzoeksactiviteiten, met laboratoria, vergaderruimtes, een hangar en werkplaatsen. Het kunstmatige eiland beschikt over drijvende dokken, kranen en portaalkranen en is met het eiland verbonden via communicatie- en stroomkabels. Er is plaats voor maximaal 40 personen.

Een van de nieuwigheden is de installatie van het eerste maritieme waterstoftankstation in Spanje, waar heftrucks, boten en autonome voertuigen kunnen worden opgeladen. De inzet op deze technologie moet koolstofvrije mobiliteit bevorderen en nieuwe mogelijkheden creëren voor duurzaam maritiem transport .

De groene waterstof die PLOCAN produceert, zal de volledige energiebehoefte van het offshoreplatform dekken. Dit voorkomt de uitstoot van meer dan 200 ton CO2 per jaar en draagt ​​zo bij aan de strijd tegen klimaatverandering op de eilanden.

De installatie zal tevens dienen als een echt laboratorium om het gedrag van waterstof in mariene omgevingen te onderzoeken. Daarnaast zal het de opleiding van gekwalificeerd personeel in opkomende technologieën op het gebied van hernieuwbare energie bevorderen. Adriana García, projectmanager bij PLOCAN, benadrukte hoe belangrijk het is om hernieuwbare energiebronnen te benutten om een ​​stabiele en duurzame energievoorziening te garanderen.

De totale investeringskosten bedragen 6 miljoen euro.

Lees ook: nederland-waterstof-steeds-populairder-op-racecircuits-wereldwijd

Raceauto's op waterstof zijn steeds vaker te zien op circuits in het buitenland. In Japan rijdt Toyota met een Corolla op H2, het afgelopen weekend was de Alpine Alpenglow Hy6 te zien op het Belgische Spa-Francorchamps en over vier weken wordt de jaarlijkse Hydrogen Village weer opgebouwd in Le Mans. Daarbij wordt niet alleen aandacht besteed aan waterstof binnen de mobiliteit op de weg, inclusief waterstoftankstation van TotalEnergies, maar wordt ook gekeken naar waterstoftoepassingen in de lucht en op het water.

Terwijl Spa afgelopen weekend gastheer was van het WEC met ronden in de Alpine Alpenglow, maakte de ACO in Frankrijk het programma voor de 24 uur van Le Mans bekend. Volg de leider. 

Het Hydrogen Village wordt op woensdag 11 juni geopend. Van woensdag tot en met zondag zal coureur Adrien Tambay 's ochtends en 's middags een lezing geven over waterstoftoepassingen en de ervaringen tot nu toe. Ook andere ontwikkelaars als Alpine, Ligier-Bosch en Toyota, zullen hun waterstofprogramma's presenteren. 

Op donderdag 12 juni en zaterdag 14 juni vinden er demonstraties op het circuit van Le Mans plaats met de Alpine Alpenglow HY6 en de Ligier Bosch JS2 RH2.

De 24 uur van Le Mans is een jaarlijkse autorace op het Circuit de la Sarthe in Le Mans. Per auto is er een coureursteam dat in 24 uur tijd zo veel mogelijk ronden rijdt. De race bestaat sinds 1923 en vindt dit jaar plaats van 11 tm 15 juni.
Foto: HydrogenToday

Lees ook: duitsland-tentoonstellingsschip-vaart-met-waterstofinnovaties-door-duitsland

Een bijzondere tentoonstelling over waterstoftechniek reist de komende maanden door Duitsland. Morgen, op 14 mei 2025, begint het schip MS Wissenschaft in Berlijn weer aan zijn jaarlijkse rondreis. De tentoonstelling aan boord is gewijd aan toekomstige energievormen, het thema van het nationale wetenschapsjaar 2025. Een van de deelnemers, het Helmholtz-Zentrum Hereon, presenteert twee innovaties: het kunstmatige blad bestemd voor waterstofproductie en metaalhydriden voor de opslag van H2 in waterstoftanks.

Het Jaar van de Wetenschap is een initiatief van het Duitse Ministerie van Onderzoek, Technologie en Ruimtevaart en de organisatie Science in Dialogue. Elk jaar staat een ander thema centraal. Deze keer staat de energie van de toekomst centraal. Het gaat over het belang van onderzoek voor het bereiken van een klimaatneutrale energievoorziening in economie en maatschappij. Onderdeel van het thema is de drijvende tentoonstelling op de MS Wissenschaft, is een drijvend wetenschapscentrum dat elke zomer door Duitsland vaart.

Op de stand van Hereon leren bezoekers dit jaar waarom waterstof een van de meest veelbelovende energiebronnen is voor een klimaatneutrale toekomst, hoe het duurzaam kan worden geproduceerd en efficiënt kan worden opgeslagen. Aan het Instituut voor Functionele Materialen voor Duurzaamheid op de Hereon-campus in Teltow ontwikkelen onderzoekers een kunstmatig blad voor de duurzame productie van waterstof. Foto-elektroden vormen een belangrijk onderdeel van het blad. Ze bestaan ​​uit verschillende functionele materialen, met name een halfgeleider voor lichtabsorptie. Wanneer zonne-energie een foto-elektrode raakt, ontstaat er een elektrische impuls in de halfgeleider, die een chemische reactie op gang brengt. Water wordt gesplitst in de componenten waterstof en zuurstof. Dit is een natuurlijk proces dat is gemodelleerd naar echte plantenbladeren.

Om waterstof op te slaan, worden metaalhydrideopslagtanks ontwikkeld aan het Hereon-Institut für Hydrogentechnologie in Geesthacht. Deze tanks bevatten metaalpoeder dat waterstof chemisch bindt. De metaalatomen hangen als een rooster aan elkaar. De waterstofatomen worden afgezet in de ruimtes tussen deze roosterstructuur. Deze vorm van opslag vereist minder druk en gematigdere temperaturen dan conventionele tanks. Op de MS Wissenschaft kunnen bezoekers interessante inzichten krijgen in hoe deze technologieën werken.

De nieuwe minister van Onderzoek, Dorothee Bär, opent de tentoonstelling op woensdag 14 mei. De MS Wissenschaft ligt vervolgens aangemeerd in Berlijn aan de Schiffbauerdamm, tussen de spoorbrug Friedrichstraße en de Marschallbrücke. Het schip is vanaf 14.00 uur voor iedereen toegankelijk. Na Berlijn vaart het schip naar Brandenburg om vervolgens via Osnabrück, Münster en het Ruhrgebied naar Beieren te varen.

Het complete reisplan met alle haltes, programmapunten en openingstijden vindt u via deze link.

De waterstof-innovaties bij Hyundai Motors in Zuid-Korea gaan in hoog tempo door. Hyundai Motor heeft een vernieuwde versie onthuld van zijn Xcient Fuel Cell-truck, een truck op waterstof die is ontworpen voor de Noord-Amerikaanse markt. Met een actieradius tot 725 km en een emissievrije aandrijflijn onderscheidt het zich als een concrete oplossing voor CO2-vrij goederenvervoer. De Koreaanse fabrikant wil zichzelf profileren als een belangrijke speler in de energietransitie binnen het goederenvervoer.

De Xcient Fuel Cell, die sinds 2020 in serieproductie is, is 's werelds eerste commercieel verkrijgbare zware waterstofvrachtwagen. De nieuwe versie voor de Verenigde Staten biedt verbeterde prestaties. Het voertuig is uitgerust met een brandstofcelsysteem van 180 kW, bestaande uit twee batterijen van 90 kW, ondersteund door een batterij van 72 kWh en een elektromotor die tot 350 kW levert, wat neerkomt op een maximumkoppel van 2.237 Nm. De auto is uitgerust met tien waterstoftanks met een totale capaciteit van ongeveer 68 kg. Onder optimale omstandigheden is een autonomie van maximaal 725 km mogelijk.  De trekker is goedgekeurd voor een bruto voertuiggewicht van bijna 37 ton en is geschikt voor zware vrachttoepassingen, of het nu gaat om haventransport of regionale logistiek.

Hyundai is geen partij van alleen maar toekomstplannen, maar heeft inmiddels ruime ervaringen met goederenvervoer op waterstof op de wegen in Californië.  Hier heeft de Koreaanse fabrikant inmiddels 30 XCient-brandstofcellen in gebruik als onderdeel van het NorCAL ZERO-project. Sinds september 2023 hebben de H2-trucks binnen normale werkomstandigheden bijna 725.000 kilometer afgelegd. Daarnaast heeft het merk een intern logistiek initiatief gelanceerd. Eenentwintig vrachtwagens van Xcient verzorgen de helft van de inkomende en uitgaande stromen vanuit een van haar fabrieken, in een logistieke keten die gebaseerd is op lokale productie en verbruik van waterstof. De ontwikkeling van waterstoftankstations hoort daarbij.

Lees ook: duitsland-gasunie-en-storag-starten-vulling-waterstofcavernes-in-nedersaksen

Een belangrijke stap in de ontwikkeling van grootschalige ondergrondse waterstofopslag. In het Duitse Etzel, in de regio Nedersaksen zijn de Gasunie en Storag Etzel begonnen met het injecteren van ongeveer 90 ton waterstof in twee bestaande cavernes. Daarna zal de Gasunie zal beginnen met de bouw van de bovengrondse installatie. De start van de werkzaamheden betekent ook dat de projectfase “H2CAST Ready” succesvol is afgerond. Hierin is aangetoond dat de cavernes en ondergrondse materialen geschikt zijn voor gebruik voor ondergrondse waterstofopslag.

Vanochtend, vrijdag 9 mei 2025, zetten initiatiefnemers Marc van der Linden, directeur Business Development Gasunie, en Boris Richter, algemeen directeur van Storag Etzel de werkzaamheden symbolisch in gang. De waterstof wordt geleverd door Plug Power vanuit de productiefaciliteit in Werlte, 90 kilometer ten zuiden van de opslagfaciliteit in Etzel. De waterstof, die in de twee cavernes wordt geïnjecteerd, wordt via elektrolyse geproduceerd met gebruik van elektriciteit uit het net op momenten dat de opwekking van hernieuwbare energie in Duitsland zijn piek bereikt. In totaal zal ongeveer 90 ton waterstof worden geïnjecteerd in de twee cavernes.

Voor Marc van der Linden, Business Development Director bij Gasunie is het een belangrijk moment. "Waterstof gaat een belangrijke rol spelen in het toekomstige energiesysteem, vooral bij het verduurzamen van de industrie. Grootschalige waterstofopslag is cruciaal voor een efficiënt functionerende waterstofmarkt. Voor Gasunie zijn deze mijlpalen de volgende stap in onze ambitie om waterstofopslagcapaciteit te ontwikkelen om zo bij te dragen aan een soepele start van de waterstofmarkt in Nederland en Duitsland." 

De Gasunie wil in het noorden van Nederland bij HyStock en bij Storag Etzel in Noordwest Duitsland grootschalig waterstof opslaan. Het doel is om uiteindelijk een opslaginstallatie voor meerdere cavernes  te ontwikkelen en beheren met een totale capaciteit die kan oplopen tot 1 TWh waterstof. De locatie van de caverneopslag in Etzel is strategisch gunstig met een perfecte verbinding naar de Duits-Nederlandse waterstofmarkt, dicht bij het toekomstige waterstofkernnetwerk en de energiehub in Wilhelmshaven. 

Boris Richter, Managing Director van STORAG ETZEL: "We werken continu aan onze waterstofopslagstrategie. De Etzel-cavernes zijn flexibel schaalbaar, zodat ook de bestaande lokale ondergrondse gas- en olieopslagfaciliteiten kunnen worden herbestemd voor waterstof. Er zijn dus verschillende mogelijkheden om het project in de toekomst uit te breiden. Eén ding is zeker: ondergrondse opslag van waterstof in cavernes op industriële schaal werkt effectief. We willen er klaar voor zijn wanneer de waterstofmarkt zich verder ontwikkelt."

Lees ook: nederland-ondanks-negatief-advies-toch-waterstoffabriek-bij-chemelot 

Een opvallende stap van de Nederlandse provincie Limburg. Het project FUREC dat een waterstoffabriek in Limburg wil bouwen krijgt toestemming van de provincie. Vooral de productielocatie op het terrein van industriecluster Chemelot is deze beslissing opvallend, de Commissie voor de milieueffectrapportage (mer) gaf daar eerder dit jaar nog een negatief advies over, maar de provincie legt dat nu naast zich neer.

De waterstoffabriek bij Chemelot is onderdeel van het project FUREC, dat huishoudelijk afval wil omzetten in waterstof. Dat moet in twee fabrieken gebeuren. De eerste stap vindt plaats bij de afvalvoorbewerkingsinstallatie op industrieterrein Zevenellen in de gemeente Leudal. Daarna volgt een proces voor de productie van onder andere waterstof op de locatie Chemelot. Uit iedere ton afval produceert FUREC 60 kilo waterstof, vervangt daarmee 340 kubieke meter aardgas en voorkomt 413 kilo CO2-uitstoot. Ook rijden geen vrachtwagens vol Limburgs afval meer naar verbrandingsovens elders in het land. Limburg wordt daarmee circulair.

De initiatiefnemer van FUREC noemt het een van de grootste "groene investeringen" op een van de grootste industriecomplexen van Nederland. De waterstof moet het aardgasverbruik van fabrieken op Chemelot verminderen. Maar de mer oordeelde in maart dat de gevolgen van het project voor het milieu niet helder genoeg zijn. "Het daadwerkelijke effect op luchtkwaliteit, klimaat en op beschermde natuurgebieden is nog onduidelijk." Zo zijn geen oplossingen aangedragen voor een mogelijk te groot effect van zwavel en stikstof op de natuur.

De initiatiefnemers van FUREC claimen dat er op termijn 400.000 ton minder CO2 per jaar wordt uitgestoten. Door groene waterstof te leveren aan de fabrieken op het industrieterrein is er minder grijze waterstof nodig dat gemaakt wordt met CO2-houdend aardgas. Op deze manier wordt het aardgasverbruik door de bedrijven jaarlijks verlaagd met meer dan 280 miljoen kuub, vergelijkbaar met het gasverbruik van 200.000 huishoudens.

Op het gebied van vergunningen duurt het allemaal langer dan gepland. De milieuvergunning voor de fabriek op Chemelot moet nog gegeven worden, voor de andere fabriek in Buggenum in de gemeente Leudal is die wel al binnen. Maar omwonenden vechten die juridisch aan.

Met de twee fabrieken van het FUREC-project is een investering gemoeid van in totaal ongeveer een miljard euro. Een van de aanjagers is het Duitse energiebedrijf RWE.

Lees ook: vk-toestemming-voor-bouwmachines-op-waterstof-op-de-openbare-weg

In het Verenigd Koninkrijk is een wet aangenomen die met mogelijk maakt met graaf- en andere bouwmachines op de openbare weg te rijden. Daarvoor moest de wet worden aangepast. In het Verenigd Koninkrijk wordt dat gezien als een historisch besluit van het ministerie van Transport.

Minister Lilian Greenwood, kondigde de wetswijziging persoonlijk aan: "Vandaag laten we opnieuw zien dat we aan de kant van het Britse bedrijfsleven staan, want we staan ​​nu voor het eerst toe dat graafmachines op waterstof legaal worden gebruikt op Britse wegen. Het was daarbij noodzakelijk om een ​​regelgevingstekst uit 1986 betreffende wegvoertuigen aan te passen om een ​​uitzondering op de vergunningplicht in te voeren voor niet voor de weg bestemde mobiele waterstofmachines, die worden gebruikt in de bouw- of landbouwsector.”

De Britse fabrikant van deze machines, JBC, is bijzonder blij met de wetswijziging. Het bedrijf heeft de afgelopen jaren miljoenen euro gestoken in de ontwikkeling van emissievrije bouwmachines op waterstof. “We testen momenteel verschillende waterstofaangedreven machines in samenwerking met verhuur- en bouwbedrijven in het Verenigd Koninkrijk. Ook worden er op bouwplaatsen in de buurt van Birmingham prototypes van verreikers, graaflaadmachines en generatoren met waterstofverbrandingsmotoren ingezet. Dan is een wegtoelating een mooie opsteker.”

Lord Bamford is trots op de pioniers binnen zijn bedrijf: "Het JCB-team heeft fantastisch werk geleverd met de ontwikkeling van een waterstofverbrandingsmotor. Onze klanten melden dat de H2-motor eenvoudig te gebruiken is en net zo goed presteert als dieselmotoren."

JCB heeft bijna 120 miljoen euro geïnvesteerd in de productie van een reeks superefficiënte, emissievrije waterstofmotoren. Dit baanbrekende project in de motorenfabriek van JCB in Derbyshire is persoonlijk aangestuurd door JCB-voorzitter Anthony Bamford, die de ingenieurs van het bedrijf uitdaagde om een ​​grote doorbraak te bewerkstelligen in het gebruik van waterstof als brandstof in een verbrandingsmotor.

Lees ook: china-jaarlijkse-productie-van-groene-waterstof-overschrijdt-125-miljoen-kilo

Terwijl op grote delen van de wereld de waterstofeconomie zich moeizaam ontwikkelt, gaan de ontwikkelingen in China gestaag door. Het afgelopen decennium is het land uitgegroeid tot wereldleider op het gebied van de productiecapaciteit voor hernieuwbare waterstof. Vorig jaar was China goed voor meer dan de helft van de totale geïnstalleerde capaciteit ter wereld.

In 2024 overschreed de wereldwijde geïnstalleerde capaciteit voor waterstofprojecten op basis van hernieuwbare energie de 250.000 ton per jaar, waarbij China meer dan 50 procent voor zijn rekening nam. Daarmee positioneert China zich als een toonaangevende regio in de ontwikkeling van wereldwijde hernieuwbare waterstof en aanverwante industrieën, aldus Bian Guangqi, adjunct-directeur van de afdeling energiebesparing en technologische apparatuur van de National Energy Administration.

“China heeft de afgelopen jaren actief de samenwerking in de waterstofwaardeketen, de toeleveringsketen en het innovatie-ecosysteem bevorderd en heeft ook deelgenomen aan de ontwikkeling van internationale normen en certificeringssystemen, waarmee de Chinese kennis bijdraagt ​​aan de wereldwijde energietransitie”, aldus Bian Guangqi.

De eerste energiewet van China, die op 1 januari van kracht werd, plaatst waterstofenergie officieel op gelijke voet met traditionele energiebronnen. Deze wettelijke erkenning onderstreept de vastberadenheid van de overheid om waterstof te bevorderen en de energiestructuur te transformeren. Tegelijkertijd wordt hiermee een duidelijke richting bepaald voor de verbetering van het regelgevingssysteem van de sector en worden de verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling en het beheer van de sector verhoogd.

Volgens de laatste cijfers van de China Hydrogen Alliance zal de Chinese vraag naar waterstof tegen 2050 stijgen tot 60 miljoen ton. Ma Yongsheng, voorzitter van energieleverancier Sinopec, momenteel de grootste waterstofproducent in China, benadrukte dat de waterstofindustrie nog in de kinderschoenen staat. Daarmee is er in de toekomst nog veel ruimte voor groei en ontwikkeling.

Ma noemt de hoge productiekosten van groene waterstof een belangrijke uitdaging, maar tegelijkertijd ook een kans voor innovatie. Hij legde uit dat de huidige productiekosten voor groene waterstof relatief hoog zijn, maar dat dit een aanzienlijk verbeterpunt kan worden. Vooruitgang in cruciale materialen en technologieën vormen volgens hem de sleutel tot het verbeteren van de productie-efficiëntie en het verlagen van de kosten.

Energiegigant Sinopec is actief bezig met het verbeteren van zijn waterstofenergie-infrastructuur en heeft landelijk inmiddels 142 waterstoftankstations. In totaal nadert het aantal waterstoftankstations in China de 500.
Foto: grootschalige opslag van waterstof bij Sinopec in China

Lees ook: nederland-elestor-ontwikkelt-nieuw-waterstof-ijzer-stroombatterijsysteem

Het Arnhemse waterstofbedrijf Elestor heeft een technologische verandering aangekondigd bij de ontwikkeling van energieopslag in waterstofbatterijen. Jarenlang investeerde het bedrijf in batterijchemie met waterstof-broom, maar schakelt nu over naar waterstof-ijzer.

Op de website van Elestor verklaart algemeen directeur Hylke van Bennekom de verandering van opslagtechniek. “De beslissing om over te stappen naar waterstof-ijzer is niet overhaast genomen. Deze is gebaseerd op een complex scala aan criteria, die natuurlijk zijn geëvolueerd na jaren van onderzoek en ontwikkeling, uitgebreide tests en diepgaande consultatie met zowel onze commerciële partners als onze internationale raad van wetenschappers en ingenieurs.”

De verschuiving naar een waterstof-ijzerchemie is volgens van Bennekom niet alleen gedreven door wetenschappelijke vooruitgang, maar ook door economische en marktomstandigheden en regelgeving. Het past bovendien bij de transitie die het bedrijf doormaakt van een onderzoeksgerichte naar een meer engineeringgerichte onderneming.

Een belangrijke reden om voor ijzer te kiezen, is dat het zelfs nog overvloediger aanwezig is dan broom. De directeur geeft toe dat geen van beide materialen schaars is, maar ijzer verschilt in één belangrijk opzicht van broom, dat uit zeewater wordt gewonnen. “IJzer is beschikbaar, ook in gebieden ver van of afgesloten van de zee. De productie en raffinage van FeSO4 is ook veel eenvoudiger dan die van HBr. Sterker nog, het is vaak een zogenaamd restproduct van andere chemische processen.”

De overvloed aan ijzer, waar ook ter wereld, maakt het ook zeer betaalbaar. Deze betaalbaarheid wordt nog eens versterkt door het gemak waarmee het kan worden getransporteerd, opgeslagen en gebruikt, en dat bovendien tegen lage kosten. Deze factoren versterken de operationele veerkracht en robuustheid van ijzer. Bovendien verlaagt ijzer de totale kosten, omdat het kan samengaan met minder robuuste materialen dan broom. Dit kan worden bespaard door in veel fasen van de productie goedkopere materialen te gebruiken. Deze chemische samenstelling maakt met name het gebruik van permanent gebruikte kunststoffen overbodig, wat de milieu-impact van de technologie vermindert en de acceptatie ervan door regelgevende instanties verder vereenvoudigt, omdat het gemakkelijker wordt om aan alle regels en voorschriften te voldoen.

Alles bij elkaar is het duidelijk dat een waterstof-ijzer-stroombatterijsysteem nog eenvoudiger op te schalen is dan andere stroombatterijoplossingen. “Onze nieuwe oplossing voor energieopslag is dan ook zeer concurrerend vergeleken met alle andere grootschalige, langdurige energie-opslagoplossingen.

Momenteel bestaat meer dan 95% van het marktaanbod voor stationaire energieopslag uit lithium-ijzerfosfaat-batterijen, die doorgaans worden ingezet voor korte tot middellange opslagperiodes, tot vier uur. In toepassingen voor langdurige energieopslag, doorgaans langer dan acht uur, zijn deze batterijen echter niet concurrerend, net als alle geavanceerde elektrochemische batterijen, wat betreft hun gemiddelde kosten voor energieopslag. Andere energieopslagoplossingen, zoals thermische, zwaartekracht- of persluchtmethoden, kunnen qua kosten ook niet concurreren met onze toekomstige waterstof-ijzer-stroombatterijen in deze toepassing”, aldus Van Bennekom.

Lees ook: china-opvallende-waterstoffabriek-in-de-bergen-bij-de-daye-city-hubei

Een uniek waterstofproject is opgestart in de provincie Hubei in China. Daar wordt groene energie omgezet in waterstof via PEM én alkalische electrolysers om zo het rendement te vergroten. Gezamenlijk beschikt de productielokatie over een vermogen van 27 megawatt. De waterstof wordt opgeslagen in bolvormige opslagtanks en ondergrondse cavernes.

De faciliteit is uitgerust met vijf alkalische elektrolysers van 5 MW en één PEM-elektrolyser van 2 MW. Dit hybride systeem, dat de kostenefficiëntie en stabiliteit van alkalische elektrolysers combineert met de dynamische respons en flexibele vermogensaanpassing van PEM-technologie, is gericht op het optimaliseren van de efficiëntie van de waterstofproductie en het verlagen van het energieverbruik. De woordvoerder van waterstofproducent Sungrow benadrukte dat de gecombineerde werking van deze systemen de algehele dynamische prestaties zou verbeteren, het bereik van de belastingregeling zou vergroten en zou dienen als een technische validatie van hun aanpak.

Het project met een waarde van 420 miljoen euro bevindt zich op een verlaten mijnterrein en haalt de energie uit 300 MW aan zonnepanelen. Het omvat ook een op AI gebaseerd slim beheersysteem dat helpt bij het optimaliseren van de afstemming van hernieuwbare energie.

De fabriek zal naar verwachting jaarlijks 1800 ton groene waterstof produceren, die zal worden gebruikt als brandstof voor waterstofbussen en industriële voertuigen, zoals kiepwagens en graafmachines, in de lokale mijnbouw. ​​De stad Daye staat bekend om zijn steenkool-, ijzer- en kopermijnen. Het waterstofproject zal naadloos aansluiten op de al lang bestaande smeltindustrie in de regio.

Lees ook: wereld-motorfabrikanten-focussen-te-weinig-op-waterstof-verbrandingsmotor

De waterstofmotor krijgt opvallend weinig aandacht van grote ontwikkelaars van verbrandingsmotoren. Terwijl dit systeem relatief eenvoudig en goedkoop is te produceren en ook nog eens als ‘zeo-emissie’ wordt beschouwd. De hydrogen internal combustion engines (H2ICE) is een uiterst schoon, robuust en kostenefficiënt alternatief voor motoren op fossiele brandstoffen. maar de Duitse fabrikant MAN doorbreekt het taboe en komt later dit jaar met een zware truck met een waterstofverbrandingsmotor op de markt (foto).

“Het is opmerkelijk hoe weinig aandacht de waterstofmotor krijgt, zowel bij transportondernemers als bijvoorbeeld op de bouwplaats”, zegt Xander Seykens, senior research scientist bij TNO en expert in innovatieve verbrandingsconcepten. “Om de emissiedoelen in 2030 te halen kun je de alternatieven als volgt prioriteren: eerst elektrisch, dan waterstof, gevolgd door e-fuels. Batterij-elektrische voertuigen zijn efficiënt met weinig verliezen, dus waar het kan moet je die als eerste inzetten. Elektrische vrachtauto’s zijn er al en de ontwikkeling gaat steeds verder. Alleen, voor de volumes die we voorzien en het aantal vrachtwagens die je zou moeten elektrificeren om de emissiedoelen te halen, heb je bij lange na niet voldoende laadcapaciteit. Ook niet in 2030-2035. Daarom is er een tweede alternatief nodig en dat is gezien de gestelde doelen waterstof. Vooral als je kijkt naar zware toepassingen in transport en industrie en voor lange afstanden of inzetduur.”

Jack Bloem, business developer bij TNO, heeft wel een vermoeden hoe het komt dat de H2ICE minder aandacht krijgt. “Door onder meer de dieselgate is de verbrandingsmotor in een sterk negatief daglicht komen te staan. Ook het woord ‘verbranding’ suggereert dat er allerlei vervuilende uitstoot is. Toch is het mooie van deze technologie juist dat deze extreem schoon is. Net als de batterij-elektrische oplossing wordt de waterstofmotor door de Europese emissiewetgeving aangemerkt als zero emissie.”

De waterstofmotor biedt een aantal voordelen ten opzichte van de brandstofcel, legt Seykens uit. “Het is een robuuste technologie. Brandstofcellen verouderen nog en zijn erg gevoelig voor de kwaliteit van de waterstof. Dat wordt een probleem als we waterstofdistributie gaan opschalen met backbone netwerken. Er treedt vervuiling op en die zal op de pomplocatie weer verwijderd moeten worden. Daardoor is de betrouwbaarheid op de langere termijn zeker niet gewaarborgd. De waterstofmotor heeft daar geen last van, het is grotendeels een beproefde techniek. Hierdoor is stilstand, een belangrijke en extreem kostbare factor in de logistiek, een veel kleiner risico.” Ook op kostprijs wint de waterstofmotor het van de brandstofcel.

De H2ICE verliest het nog wel op het gebied van efficiëntie. Maar net als destijds met de benzine- en dieselmotor is er nog veel potentieel om de waterstofmotor nóg efficiënter te maken. Waterstof brengt namelijk weer nieuwe, specifieke uitdagingen met zich mee, weet Xander Seykens: “Waterstofverbranding is bij het benzineconcept moeilijker om stabiel te houden. Ook is waterstof door de lage energiedichtheid uitdagend om op te slaan. Tegelijkertijd heeft waterstof door de snelle verbranding een grotere potentie om tot een hogere efficiëntie te komen dan bij diesel. Om het optimum uit dit potentieel te halen, onderzoeken we welke hardware je nodig hebt, welke regelsystemen. We staan hier nog maar aan het begin van een lange ontwikkelingsreis met veel potentie.”

Ook Jack Bloem is hoopvol, maar de waterstofprijs aan de pomp moet dan wel dalen van nu 20 euro per kilo naar het omslagpunt van circa 6 euro om te kunnen concurreren met de huidige dieselprijs. Alhoewel diesel in de toekomst geen alternatief meer is.

Lees ook: usa-automerk-glickenhaus-ontwikkelt-pickup-truck-met-wisselbare-h2-tanks

Het Amerikaanse autobedrijf Scuderia Cameron Glickenhaus (SGC), ook algemeen bekend als Glickenhaus of SCG, komt met een bijzondere raceauto. Het bedrijf, gevestigd in Sleepy Hollow, New York, is volop bezig met de ontwikkeling van een pickup-truck op waterstof. Het voertuig moet dit jaar aan de start verschijnen van de Baja 1000 in Mexico.

Het bedrijf SCG werd in 2004 opgericht door James Glickenhaus en richt zich op de ontwikkeling en productie van hoogwaardige auto's. De nieuw ontwikkelde pick-uptruck met brandstofcellen krijgt geen vaste, maar verwisselbare tanks. Glickenhaus verwacht problemen bij het trage tanken waardoor lange wachttijden kunnen ontstaan. Daarom worden er hogedruktanks, gevuld met waterstof, als wisseltank ingezet. In eerste instantie wordt daar een heftruck voor gebruikt, maar de mogelijkheid bestaat dat er een ander wisselsysteem wordt ontwikkeld. Glickenhaus benadrukt dat de kosten van de nieuwe pick-up vergelijkbaar zijn met die van conventionele voertuigen op benzine of diesel.

De Baja 1000 is een jaarlijks rally-evenement voor auto's en motoren. De rally, over een totale afstand van 1600 kilometer, wordt verreden op het Mexicaanse schiereiland Baja California. Het team van Glickenhaus heeft met de terreinwagen ‘Boot’ al meerdere malen deelgenomen aan de populaire Amerikaanse offroad-rally.

Lees ook: duitsland-stuttgart-krijgt-waterstoffabriek-met-eigen-pijplijn-naar-afnemers

De afgelopen zijn de eerste werkzaamheden gestart voor de realisatie van een grote waterstofhub in Stuttgart. In het havengebied van de Zuid-Duitse stad komt een grote electrolyser die jaarlijks 1 miljoen kilo waterstof gaat produceren vanuit overtollige energie uit zon en wind. De waterstof wordt via tubetrailers en een nieuwe H2 GeNeSiS-pijplijn afgeleverd bij klanten. De eerste focus ligt daarbij op mobiliteit.

Als de eerste electrolyser is geïnstalleerd wordt gestart met de tweede fase. Deze bestaat uit de aanleg van een waterstofpijpleiding van bijna zeven kilometer lang. Deze loopt ondergronds vanaf de haven van Stuttgart langs de Neckar in twee richtingen: oostwaarts naar Stuttgart-Gaisburg en westwaarts naar de districtsgrens van Esslingen.

In de derde fase richten de initiatiefnemers zich op de toepassing van groene waterstof en de rol ervan in de energietransitie. Dit deelproject bestaat uit twee waterstoftankstations voor bussen en vrachtwagens, die beide worden aangesloten op de nieuwe H2 GeNeSiS-pijpleiding. Het project omvat ook de aankoop en het testen van brandstofcelvoertuigen en een warmtekrachtcentrale.

De gemeente Stuttgart is enthousiast over het project. “Het gebruik van groene waterstof versterkt niet alleen Stuttgart als vestigingsplaats, maar maakt de stad concurrerender. Waterstof is ook een belangrijke bouwsteen op weg naar klimaatneutraliteit”, aldus Frank Nopper (CDU), burgemeester van Stuttgart. In de toekomst zou het mogelijk moeten zijn om ongeveer 1.000 ton groene waterstof per jaar te produceren. Volgens de gemeentelijke nutsbedrijven komt dit overeen met vier miljoen liter diesel en betekent dit een jaarlijkse besparing van 15.000 ton koolstofdioxide (CO2).

"Met dit project implementeren we een nieuwe belangrijke bouwsteen voor een efficiënte, CO2-vrije energievoorziening en het realiseren van de klimaatdoelstellingen van Stuttgart", aldus Peter Drausnigg, technisch directeur van Stadtwerke Stuttgart, een van de belangrijkste partijen binnen het project.

"We houden de regio concurrerend. Dit is een model en een belangrijke stap voor de opschaling van de waterstofeconomie in onze regio Baden-Württemberg", aldus minister van Milieu Thekla Walker in een persverklaring. De voorzitter van de regiovereniging Stuttgart, Rainer Wieland, beschouwt het project als een sleutel tot technologische verandering en het werven van lokaal geschoolde arbeidskrachten. “Alleen als waterstof beschikbaar is, kan het als een volwaardig alternatief worden neergezet, ook onder de bevolking.”

De bouw zal naar verwachting in december 2026 zijn afgerond.

Lees ook: nederland-grootste-plezierjacht-op-h2-ter-wereld-overgedragen-aan-eigenaar

Een bijzonder moment voor de pleziervaart op waterstof. Afgelopen week heeft het Nederlandse bedrijf Royal Van Lent Shipyard het jacht Breakthrough overhandigd aan de nieuwe eigenaar. Daarmee is het grootste zeegaande schip op waterstof ter wereld opgeleverd. De waterstof wordt in vloeibare vorm geladen en voorziet de voortstuwing en boordsystemen van stroom.

Het is een uniek project, laat hydrogen maritieme entrepreneur Stefan Bosscher weten. De laatste 6 jaar was hij verantwoordelijk voor de waterstofsystemen aan boord van het jacht, als projectmanager H2. “Samen met de PowerCell Group, MAN Energy Solutions, ABB, Air Products, HYEX Safety, Lloyd's Register en vele andere partners hebben we een oplossing ontwikkeld en geïntegreerd voor het laden en opslaan van vloeibare waterstof en een brandstofcelsysteem voor het opwekken van elektriciteit dat schone elektrische stroom levert aan het gelijkstroomnet van het schip.”

Maar ook officiële instanties keken bij het eerste project aandachtig mee. Het pionierswerk omvat ook nieuwe regels voor klassenmaatschappijen en IMO-richtlijnen voor waterstofsystemen en industrialisatie/commercialisering van brandstofceltechnologie voor schepen. Maar de reikwijdte van het project omvatte ook de ontwikkeling van de opleiding van de bemanning, het verkrijgen van toestemming en vergunningen voor laadoperaties van verschillende autoriteiten die nog niet bekend zijn met waterstof en andere aspecten van het ecosysteem.

Het eerste voorstel van jachtbouwer Feadship was dat het vaartuig waterstof zou kunnen gebruiken om de boordsystemen één nacht van stroom te voorzien. Maar het team van de klant vroeg uiteindelijk om meer – en dat kregen ze. Het ontwerp werd aangepast om ruimte te maken voor een enorme waterstoftank met een inhoud van 92 m3, wat ongeveer gelijkstaat aan een complete dubbeldekker in Londen. De tank voedt 16 brandstofcellen die zijn aangesloten op een gelijkstroomnet. Dit net levert stroom om de boot te laten varen en levert energie voor alle boordsystemen. Door alleen waterstof te gebruiken, kan Breakthrough geluidloos en emissievrij een week lang varen met een snelheid van 10 knopen of tot een week lang het boordsysteem van stroom voorzien. Zo'n 70 tot 80% van de energy gaat bij dit soort schepen naar de boordsystemen. De grootste energieverbruikers zijn de verwarming en airconditioning.

Het enorme jacht heeft een lengte van 118,8 meter en is alleen relevant voor een klein netwerk van 's werelds rijkste mensen. De koper is minimaal miljardair. Geruchten gaan dat Bill Gates de opdrachtgever voor de bouw is, maar waarschijnlijk is hij niet de huidige eigenaar. Tussentijds is ‘het groenste en meest milieuvriendelijke jacht ooit’ vermoedelijk zeer discreet verkocht.

Lees ook: nederland-transportkosten-voor-waterstof-door-de-pijpleiding-stijgen-explosief

Door stijgende kosten bij de ombouw van aardgasleidingen naar waterstof en het transport van minder grote volumes nemen de transportkosten per eenheid sterk toe. Dat is de verwachting van de Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM). Hoeveel de stijging voor waterstoftransport door de nationale pijpleidingen bedraagt is nog niet bekend. Maar een prijsstijging maakt toekomstige grote afnemers onzeker. De ACM zoekt naar oplossingen en kijkt naar de mogelijkheden om de hogere investeringskosten over meerdere jaren te verspreiden.

Waterstof wordt gezien als belangrijke schakel in de energietransitie, omdat het kan dienen als duurzame energiedrager in sectoren die moeilijk te elektrificeren zijn. Voor de komende jaren stelt het ministerie van Klimaat en Groene Groei de ttransporttarieven vast die gebruikers van het waterstofnetwerk moeten betalen. Vanaf uiterlijk 2033 stelt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) deze tarieven vast op basis van de gemaakte kosten. De ACM heeft in een marktrapportage verkend hoe zij kan bijdragen aan de ontwikkeling van de waterstofmarkt en betaalbare waterstofnettarieven.

Manon Leijten, bestuurslid van de ACM: “De ACM wil graag bijdragen aan de ontwikkeling van de waterstofmarkt. Door te doen wat binnen onze mogelijkheden ligt om de tarieven voor waterstoftransport zo laag mogelijk te houden. We zien ook dat de uitdagingen breder zijn dan alleen de regulering van het waterstoftransportnet. Er is een samenhangend pakket aan maatregelen nodig waarbij alle betrokken partijen - overheid, netbeheerders en marktpartijen - hun bijdrage leveren."

Uit recente ramingen van Gasunie blijkt dat de kosten voor de uitrol van het waterstoftransportnet waarschijnlijk meer dan verdubbelen ten opzichte van de eerdere raming. Tegelijkertijd blijven de verwachte volumes waterstof die via het netwerk getransporteerd worden sterk achter: 1 tot 1,5 GW in plaats van de eerder verwachte 4 GW in 2030. De hogere kosten voor de aanleg van het netwerk en de daling van de verwachte volumes leiden er toe dat bedrijven vanaf 2033 mogelijk veel hogere tarieven moeten betalen voor het transport van waterstof. De ACM ziet vooral oplossingen door de transportvolumes te verhogen. In combinatie met een langere terugverdientijd van de aanlegkosten, hoeven de transportprijzen minder te stijgen.

De overheid heeft daarnaast andere mogelijkheden om in de opstartfase de hoogte van de tarieven betaalbaar wil houden. Zo kan de overheid directe subsidie verstrekken aan Gasunie/Hynetwork, maar ook indirecte steun bieden in de vorm van bijvoorbeeld garantstellingen op leningen, aldus de ACM.

Lees ook: canada-havenkraan-van-dp-world-draait-een-jaar-lang-op-waterstof

DP World heeft de eerste tests van zijn op brandstofcellen werkende RTG-kraan in de haven van Vancouver in Canada, afgerond. Dit is een belangrijke mijlpaal in de decarbonisatie van de havenactiviteiten via waterstoftoepassingen. De RTG wordt momenteel in het veld getest, waarbij het bedrijf de haalbaarheid onderzoekt van het elektrificeren van zijn wereldwijde vloot van 1500 RTG-kranen.

RTG-kranen, die traditioneel op diesel rijden, zijn essentieel voor de goederenafhandeling, maar dragen ook aanzienlijk bij aan de uitstoot van broeikasgassen. In de terminal van DP World in Vancouver zijn 19 RTG-kranen verantwoordelijk voor 50% van het dieselverbruik en genereren ze meer dan 4200 ton CO2 per jaar . De implementatie van waterstoftechnologie belooft de uitstoot drastisch te verminderen of mogelijk te elimineren.

Doug Smith, CEO van DP World in Canada, vindt het belangrijk om ook naar de verduurzaming van havenkranen te kijken. "We zetten ons in voor het bevorderen van duurzame werkwijzen die sectorbrede verandering teweeg kunnen brengen. Deze pilot markeert niet alleen een belangrijke stap in DP World's streven naar het koolstofvrij maken van haar activiteiten, maar zet ook een nieuwe maatstaf voor duurzame logistiek. Praktijktesten moeten aantonen dat onze oplossingen betrouwbaar en effectief zijn en kunnen de deur openen naar elektrificatie van onze wereldwijde vloot van RTG's."

DP World lanceerde zijn pilotproject in oktober 2023. De eerste fase omvatte de ombouw van een diesel RTG-kraan met een geïntegreerde oplossing bestaande uit een waterstof-elektrische generator, een batterij-energieopslagsysteem, een waterstofopslagmodule, regeneratieve energieopvang en geïntegreerde controle- en veiligheidssystemen. De RTG is nu de tweede fase ingegaan, een veldtest van een jaar om prestatieparameters zoals waterstofverbruik, energieopwekking en regeneratieve energieopvang te volgen. Met deze gegevens kan het team de emissievrije waterstof-elektrische RTG vergelijken met een traditionele diesel-aangedreven RTG op het gebied van productiviteit, betrouwbaarheid, onderhoud, kosten en milieuvoordelen.

Om te kunnen functioneren, slaat de RTG-kraan tot 135 kg gecomprimeerde gasvormige waterstof op in 15 hogedruktanks. De waterstof wordt naar het brandstofcelsysteem gevoerd. Het bidirectionele energiesysteem wint energie terug bij het neerlaten van containers, wat de energiebehoefte aanzienlijk verlaagt en de operationele efficiëntie verbetert.
Scott Mason, President en CEO van TYCROP, is enthousiast. "Tijdens de fabriekstest draaide het systeem 16 uur onafgebroken, waarbij de kraan op waterstof een last van 40 ton 105 keer tilde en liet zakken. Daarbij stootte de machine alleen stoom uit, in plaats van de 400 kg CO2 van een vergelijkbare dieselunit."
Als de veldproef succesvol is, overweegt DP World om al zijn 25 dieselaangedreven RTG-kranen in Vancouver en Prince Rupert in Canada, om te bouwen om zo zijn doelstellingen voor nul-uitstoot te halen.

Lees ook: china-700-miljoen-euro-voor-de-ontwikkeling-van-waterstofauto-s

De ruimhartige subsidie van mobiliteit op waterstof in China zorgt voor een snelle ontwikkeling. Vorig jaar zijn er meer dan 7000 voertuigen op waterstof geregistreerd, voornamelijk voor zwaar transport. De Chinese overheid wil de komende jaren 50.000 waterstof-elektrische voertuigen op de markt brengen. De focus ligt daarbij op een strategie waarbij de nadruk ligt op batterij elektrische voertuigen voor personenvervoer en waterstoftechnologie voor bedrijfsvoertuigen.

Alleen al de subsidies die de afgelopen drie jaar zijn uitgekeerd, bedragen ieder jaar meer dan 200 miljoen euro. Dat gaat de komende jaren onveranderd door. Het land toont daarmee aan dat het de ambitie heeft om wereldleider te worden op de markt voor waterstof-elektrische voertuigen. 

Het Japanse bedrijf Toyota breid ook flink uit in China. Toyota besloot onlangs om in Chengdu een enorme fabriek voor brandstofcellen te bouwen. Dit is de tweede joint venture van Toyota op het gebied van brandstofcellen in China. Sinds augustus vorig jaar zijn de autofabrikant en Beijing SinoHytec begonnen met de exploitatie van een gezamenlijke fabriek met een jaarlijkse capaciteit van 10.000 brandstofcellen, voornamelijk voor bedrijfsvoertuigen. Toyota heeft al een contract getekend met de Chinese fabrikant van bedrijfsvoertuigen Sinotruk om brandstofcellen in diens voertuigen te gebruiken. Ook bouwmachines zullen de komende jaren massaal van brandstofcellen worden voorzien.

Toyota heeft de brandstofceltechnologie van de derde generatie speciaal ontwikkeld voor de markt voor waterstofvrachtwagens. Het doel was om de productiekosten van de stapel te halveren en tegelijkertijd de efficiëntie met ongeveer 20% te verhogen. Het jaarlijkse productievolume of de opstartdatum van de nieuwe brandstofcellenfabriek van de joint venture Toyota-Shudao is nog niet bekendgemaakt.

Het staatsoliebedrijf Sinopec richt zich op het bouwen en exploiteren van de laadinfrastructuur (foto), waaronder de opening van een 1.150 kilometer lange interregionale waterstofvrachtwagenroute die de centrale Chinese stad Chongqing verbindt met de zuidelijke havenstad Qinzhou. Om het vrachtverkeer op H2 ongestoord te laten verlopen, zijn er vier waterstoftankstations langs de snelweg geplaatst. Zoals Waterstof Magazine vorige week schreef zijn de eerste tien waterstoftrucks zijn inmiddels dagelijks onderweg.

Lees ook: nederland-van-kessel-bouwt-een-elektrolyser-voor-waterstof-in-oude-tonge

Het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee krijgt binnenkort een productielocatie voor groene waterstof. De Van Kessel groep gaat in Oude-Tonge bij een bestaand tankstation een elektrolyser bouwen. Aan de hand van water en lokaal geproduceerde groene stroom wordt groene waterstof geproduceerd voor gebruik in mobiliteit, bouw, woningverwarming en industrie.

De installatie wordt gebouwd naast het Greenpoint waterstof tankstation aan de N59 in Oude-Tonge. Daarnaast komen er meerdere laadlocaties voor zogenaamde tubetrailers. Dit zijn speciale tankwagens voor het vervoer van waterstof onder hoge druk naar andere tankstations, bouw- en industriële projecten.

De elektrolyser met een vermogen van 1MW wordt geleverd door het Duitse bedrijf Enapter. Hiermee kan jaarlijks 160.000 kg groene waterstof worden geproduceerd. De groene stroom die nodig is voor de elektrolyser, zal onder andere komen van zonnepanelen op de luifels van het tankstation. De bouw en engineering is in handen van Adsensys uit Klundert.

Het project wordt deels gefinancierd met subsidie uit het OWE programma voor grootschalige productie volledig hernieuwbare waterstof via elektrolyse van de Rijksoverheid. Het komende half jaar zal er worden gebouwd, naar verwachting zal de installatie begin 2026 volledig operationeel zijn.

Het project in Oude-Tonge is de tweede waterstof-productielocatie van de Van Kessel groep. Het Brabantse familiebedrijf is ook betrokken bij de Hysolar elektrolyser in Nieuwegein. Van Kessel exploiteert inmiddels 3 waterstof-tankstations en is houdt zich bezig met de distributie van waterstof via tubetrailers.

Lees ook: india-met-de-national-green-hydrogen-mission-naar-een-duurzame-toekomst

India staat aan de vooravond van een belangrijke transitie met de lancering van de National Green Hydrogen Mission, een initiatief dat het potentieel heeft om het energielandschap van het land drastisch te veranderen. De ambitieuze missie van het meest bevolkte land ter wereld richt zich op de ontwikkeling en benutting van groene waterstof als een schone energiebron, die kan bijdragen aan het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de uitstoot van broeikasgassen.

India's National Green Hydrogen Mission werd gelanceerd in januari 2023 en heeft als doel de energiesector te transformeren door 88 miljard euro aan investeringen aan te trekken en 600.000 banen te creëren in de schone energiesector.
Het land wil de kosten van groene waterstof terugbrengen van 4,84 tot 6,11euro per kg naar 1,37 euro per kg in 2030 door middel van goedkope hernieuwbare energie en de lokale productie van elektrolysers. Daarmee wil India zich positioneren als een wereldleider in de export van waterstof.

De National Green Hydrogen Mission van India heeft een aantal ambitieuze doelstellingen:

• De bevordering van de productie en het gebruik van groene waterstof in verschillende sectoren, waaronder transport, industrie en energie.
• De verlaging van de kosten van groene waterstof door technologische innovaties en schaalvergroting.
• De ontwikkeling van een robuust infrastructuurnetwerk voor opslag, transport en distributie van groene waterstof.
• Het stimuleren van investeringen en samenwerkingsverbanden tussen de overheid, de particuliere sector en onderzoeksinstellingen.

Een belangrijke economische impuls wordt verwacht door de ontwikkeling van nieuwe technologieën en infrastructuur, evenals door de opkomst van nieuwe industrieën en markten gerelateerd aan groene waterstof. Dit kan leiden tot een toename in exportmogelijkheden en versterkte energiezekerheid voor India.

Hoewel de National Green Hydrogen Mission veelbelovend is, zijn er ook uitdagingen waarmee rekening moet worden gehouden. Dat is niet alleen een uitdaging voor India, maar ook voor andere vooruitstrevende landen. De hoge kosten van technologie en infrastructuur, de beschikbaarheid van hernieuwbare energiebronnen en de noodzaak van beleids- en regelgevingskaders kunnen implementatieproblemen veroorzaken. Het is cruciaal dat de overheid en de particuliere sector samenwerken om deze obstakels te overwinnen door middel van investeringen, stimulansen en beleidsmaatregelen.

Bovendien kan de National Green Hydrogen Mission bijdragen aan de wereldwijde strijd tegen klimaatverandering door een voorbeeld te stellen voor andere landen. Door te laten zien dat het mogelijk is om over te schakelen naar een koolstofarme economie, kan India andere landen inspireren om vergelijkbare initiatieven te lanceren en samen te werken aan een duurzamere toekomst.
Foto: De eerste bus op waterstof in India werd in september 2023 in gebruik genomen.

Lees ook: gaat-witte-waterstof-zorgen-voor-een-duurzame-revolutie

Witte waterstof komt in een tijd van kilmaatverandering en grote uitdagingen op het gebied van duurzame energie naar voren als een veelbelovende oplossing. Witte waterstof, ook wel bekend als 'natuurlijke waterstof', is waterstof in gasvorm die op natuurlijke wijze wordt geproduceerd en in de aardkorst kan worden gevonden. Hoofdredacteur Paul Bombeld van Waterstof Magazine signaleert dat overal op de wereld intensief wordt gezocht naar witte waterstof die bijna 10 keer goedkoper is als groene waterstof geproduceerd via electrolyse.
Wat zijn de voordelen, uitdagingen en toekomstperspectieven van witte waterstof en hoe kan het een cruciale rol kan spelen in de energietransitie?

Waterstof is een veelzijdig en emissievrij gas dat kan worden gebruikt in brandstofcellen om elektriciteit te genereren, als brandstof voor voertuigen, en in industriële processen. Traditioneel wordt waterstof geproduceerd door elektrolyse of door steamreforming van methaan, processen die vaak energie-intensief zijn. Steamreforming is zelfs afhankelijk van fossiele brandstoffen met CO2. Witte waterstof...
Lees het hele achtergrondverhaal via deze link

Meer nieuws: engie-bouwt-tweede-turbine-maxima-centrale-ook-om-naar-50-waterstof

Het Franse energiebedrijf Engie gaat ook de tweede turbine van de Maxima-centrale in Lelystad aanpassen naar waterstof. Twee jaar geleden is de eerste turbine al aangepast, deze kan sindsdien draaien op een mix van 50% aardgas en 50% waterstof en stoot op deze wijze aanzienlijk minder CO2 uit. Voor het energiebedrijf is dit een tussenstap. Engie wil wereldwijd volledig CO2 zijn in 2045. Ondanks dat een deel van het systeem klaar is voor waterstof wordt dit nog niet daadwerkelijk bijgemengd. Er ligt nog geen waterstofpijpleiding naar de centrale.

De Maxima-centrale is al een van de schoonste energiecentrales van Nederland en is gebouwd op een kunstmatig eiland voor de kust van Lelystad in het IJsselmeer. De centrale beschikt over twee turbines. De eerste unit werd al in 2023 geüpgraded – een primeur in Nederland. Het terrein bij centrale is een van de grootste energiehubs in Nederland. Naast de gasgestookte centrale met 900 MW vermogen bevindt zich op het terrein een groot zonnepark van 32 MW, en komt later in 2025 een batterijpark van 35 MW in bedrijf.

Met de ombouw van de tweede unit is de gehele centrale gereed voor de toekomst. Maar de manier waarop deze en andere centrales worden ingezet is aan het veranderen. Door de groei van duurzame elektriciteitsopwek draaien gascentrales minder uren. Ze zijn tegelijkertijd een noodzakelijke en betrouwbare vorm van regelbaar vermogen voor periodes waarin voor langere tijd onvoldoende wind en zon beschikbaar zijn. Op deze manier blijven deze centrales onmisbaar voor de leveringszekerheid in Nederland.

Door de Maxima-centrale klaar te stomen voor waterstof, kan deze cruciale rol in de toekomst worden vervuld met een veel schonere brandstof. Maar hoewel beide turbines straks waterstof kunnen bijstoken, laat de beschikbaarheid van de benodigde waterstof en infrastructuur nog op zich wachten.

“Engie wacht niet af, maar pakt haar verantwoordelijkheid door te investeren in duurzame technologie”, zegt Harry Talen, CEO van ENGIE Nederland. “Ons bedrijf toont haar bereidheid te investeren in deze transitie en gaat graag met de overheid en partners in gesprek over de ontwikkeling van de infrastructuur voor en de levering van waterstof, alsmede de randvoorwaarden voor een gezonde economische uitbating.”

Het werk aan de tweede gasturbine omvat onder meer de modificatie van de schoepen en branders, waardoor een hogere efficiëntie en betere prestaties worden gerealiseerd. Deze efficiëntieslagen alleen al resulteren in een jaarlijkse uitstootvermindering van 40.000 ton CO2 per turbine, afhankelijk van het draaiprofiel. De bijstook van 50% waterstof kan 100.000 ton extra CO2-besparing opleveren per turbine.

De ombouw vindt in 2027 plaats en gebruikt de beste gasturbinetechnologie in zijn klasse. Het Italiaanse Ansaldo Energia gaat de ombouw uitvoeren. Na voltooiing levert de turbine tot 35 MW meer vermogen. Ook stijgt het rendement van de gehele Maxima-centrale tot het hoogst haalbare op basis van bestaande technologie.

Lees ook: duitsland-tien-nieuwe-waterstofbussen-voor-openbaar-vervoer-in-stuttgart

De Amerikaanse afdeling van het Japanse technologiebedrijf Honda maakt bekent dat het zijn elektrolysesysteem met hoge differentiële druk gaat testen op het International Space Station (ISS). Honda werkt daarbij samen met de toonaangevende ruimtevaart- en technologiebedrijven Sierra Space en Tec-Masters. Het project is onderdeel van Honda's visie op een regeneratief brandstofcelsysteem dat geavanceerde energieopslag kan bieden die het menselijk leven op het maanoppervlak kan ondersteunen.

Honda voorziet dat het hernieuwbare energiesysteem deel uitmaakt van de infrastructuur voor de duurzame bewoning van de mensheid op de maan. Als basis dient zonlicht dat water via de electrolyser splitst in zuurstof en waterstof. Zuurstof is nodig om de astronauten te kunnen laten ademen en waterstof dient voor de energievoorziening in de nachtelijke uren.

Voor de ISS-test werkt Honda samen met Sierra Space, een toonaangevend commercieel ruimtevaartbedrijf dat vooroploopt in innovatie en commercialisering van de ruimte. De andere partner is Tec-Masters, een toonaangevende leverancier van innovatieve wetenschappelijke en technologische oplossingen. Sierra Space zal de primaire integrator van ruimtemissies zijn en samenwerken met NASA om materialen te transporteren op Sierra Space's Dream Chaser-ruimtevliegtuig, 's werelds enige commerciële ruimtevliegtuig. Tec-Masters zal de ISS-technologie ontwikkelen.

Eind 2024 richtte Honda de Space Development Division op bij American Honda afdeling, om de technologische ontwikkeling in de VS te bevorderen en de samenwerking met de Amerikaanse ruimtevaartindustrie te verbeteren. 

Lees ook: nederland-intergas-installeert-nieuwe-cv-ketel-bij-waterstofproject-in-rozenburg

Na vijf drukbezochte edities van de Hydrogen Academy in Vlaanderen en de eerste editie vorig jaar in Nederland, organiseert WaterstofNet in het voorjaar van 2025 een tweede editie van de Hydrogen Academy in Nederland. De locatie is dit jaar in Den Bosch, de succesformule blijft dezelfde. Tijdens zes opleidingsavonden (17 en 24 maart, 10, 17, 24 en 31 maart) vertellen gespecialiseerde sprekers alles over bestaande en toekomstige waterstoftoepassingen en het beleid en regelgeving rond waterstof.

De avonden starten om 18.00 uur met broodjes en een drankje. Daarna volgt een drie uur durend lesgedeelte met vijf verschillende sprekers en tussen 21.30 en 22.00 uur is er gelegenheid tot napraten.

De avonden zijn onderverdeeld in thema’s. Tijdens de Hydrogen Academy komen onder andere H2 research & development, productie, distributie en opslag, H2 toepassingen in de industrie en gebouwde omgeving, waterstof binnen de mobiliteit en het beleidskader aan bod.

Organisator WaterstofNet wil met de Hydrogen Academy de gehele waterstofsector naar een hoger niveau tillen.

Het uitgebreide programma staat op de website van WaterstofNet, bereikbaar via deze link. Onder het programma vindt u een directe link naar het inschrijfformulier.

Lees ook: zuid-korea-subsidie-voor-680-auto-s-bussen-en-trucks-op-waterstof

Een opvallende verschijning op de waterstofbeurs Hyvolution in Parijs. Het Franse bedrijf Ligier presenteert samen met Bosch Engineering de racewagen Ligier JS2 RH2. Ligier Automotive, voorheen Onroak Automotive, is een Frans bedrijf dat raceauto's ontwerpt, produceert en verkoopt, met name sportprototypes voor verschillende internationale series. Bosch is een internationale toeleverancier van auto-onderdelen. Bij de ontwikkeling van de emissievrije racewagen hebben de bedrijven intensief samengewerkt.

“Onze eenheid die zich bezighoudt met nieuwe energieën werkt actief aan nieuwe onderwerpen en onze aanwezigheid bij Hyvolution is een kans om andere spelers in deze energietransitie te ontmoeten”, legt Richard Tur, COO van Ligier Automotive, uit.

De afgelopen jaren is de waterstofauto Ligier JS2 RH2 al uitvoerig getest. Voor het eerst reed de wagen twee jaar geleden rondjes op het circuit van Le Mans en inmiddels heeft het voertuig zo’n 5000 kilometer afgelegd waarbij snelheden zijn bereikt van 280 km/u.  

“Met de Ligier JS2 RH2 hebben we aangetoond dat we in korte tijd, iets meer dan zes maanden, een waterstofsysteem in een wedstrijdvoertuig kunnen integreren”, zegt Julien Jehanne, locatiedirecteur van Ligier Automotive, gespecialiseerd in conceptauto’s en andere bijzondere voertuigen. Er wordt door Ligier en Bosch verder gewerkt aan de regulering van de injectie van gasvormige waterstof, maar ook aan het toekomstig gebruik van vloeibare waterstof.

Hyvolution, de beurs waar het voertuig volgende week te zien is, wordt gehouden van 28 tot 30 januari in Parijs.

Lees ook: usa-nieuwe-landkaart-brengt-vindplaatsen-voor-witte-waterstof-in-beeld

Een uniek project in Nederland. Daar heeft waterstofontwikkelaar XINTC begin deze maand de wereld kennis laten maken met een zeer bijzondere electrolyser. Kleine compacte gasmodules kunnen moeiteloos worden opgeschaald tot een grote electrolyser. En voor de splitsing van water in zuurstof en waterstof zijn geen kostbare metalen nodig. Daardoor is het systeem goedkoper dan alkaline of PEM electrolysers. Tenslotte kan het systeem ook nog eens prima overweg met het voortdurend wisselende aanbod van energie uit zon en wind.

Hoofdredacteur Paul Bombeld van Waterstof Magazine gaat op bezoek bij het H2 Experience Center van XINTC in Kootwijkerbroek dat is gekoppeld aan een zonnepark met meer dan 40-duizend panelen en wil weten waarom dit waterstofproductiesysteem als ‘wereldwijd uniek’ wordt gepresenteerd. CEO Wilko van Kampen van XINTC geeft antwoord.

Het hele verhaal leest u via deze link

Een prachtig voorbeeld van een emissievrije bouwplaats in Nederland. Bij het dijkversterkingsproject Wolferen-Sprok heeft de combinatie ‘De Betuwse Waard’ een belangrijke stap gezet bij het emissievrij uitvoeren van graaf- en bouwwerkzaamheden. De bedrijven Ploegam, GMB en Dura Vermeer, Waterschap Rivierenland en het Hoogwaterbeschermingsprogramma hebben een deel van het werk 100% emissievrij uitgevoerd op waterstof. Daarvoor is een samenwerking aangegaan met adviesbedrijf Energylab, Genpower als leverancier van een waterstofaggregaat en Kuster H2 Energy als waterstofleverancier.

Op de bouwplaats zijn waterstofaggregaten ingezet om batterij-elektrische machines van schone energie te voorzien. Met oplaadpunten op waterstof is aangetoond dat de energievoorziening op de bouwplaats uiterst betrouwbaar en emissievrij kan zijn. “Iedere nacht werd er bij dit project 800 kWh emissievrij opgeladen”, zegt Marcel Kwakkel van Genpower. “Maar als het nodig is zetten we er niet een, maar twee drie, vier of vijf aggregaten bij en leveren we probleemloos grotere vermogens.”

De waterstof is geleverd door Kuster H2 Energie die de beschikking heeft over vier containers waarin waterstof onder 381 bar op locatie kan worden geleverd. “Dat was nog niet het geval bij dit project”, zegt een woordvoerder van Kuster tegen Waterstof Magazine. “De druk-reduceerkasten van Genpower kunnen momenteel maximaal 300 bar aan en ook onze waterstof leverancier kan maximaal 300 bar leveren. Dat betekent dat we nu per vrachtbeweging zo’n 425 kilo leveren. In de toekomst, bij hogere drukken, kunnen we gaan tot 481 kilo. Onze transportcontainers zijn er klaar voor.” Kuster maakt gebruik van 20-voets containers die op de bouwplaatsen makkelijk kunnen manoeuvreren.

Het afgelopen jaar heeft Kuster bij verschillende bouwprojecten samengewerkt met verschillende leveranciers van waterstofaggregaten. Naast Genpower heeft ook Nexus Energy stroomaggregaten beschikbaar. “Het afgelopen jaar hebben we met de verschillende leveranciers telkens de grenzen van de mogelijkheden met waterstof verlegd”, meldt Kuster. “Waterstof op de bouwplaats zien we dan ook niet meer als een experiment. Ervaring leert ons dat we inmiddels kunnen spreken over bewezen emissievrije technologie.”

In de video vertellen de partners meer over dit project langs de rivierdijk bij Andelst in de Betuwe.

Lees ook: bouwbedrijf-ballast-nedam-neemt-nederlandse-waterstofspecialist-ekinetix-over

Belangrijk nieuw van de Koreaanse autofabrikant Hyundai. Het bedrijf heeft vanmorgen de opvolger van de waterstofauto Nexo gepresenteerd. Het nieuwe voertuig krijgt de naam Initium, wat in het latijn ‘begin’ of ‘eerste’ betekent. De auto is wereldwijd voor het eerst te zien tijdens de Los Angeles Auto Show en Auto Guangzhou in China, beiden in november van dit jaar. In de eerste helft van 2025 moeten de eerste exemplaren voor klanten beschikbaar zijn. Een bijzondere ontwikkeling maakt het voertuig echt uniek, via een aansluiting aan de buitenzijde kan de brandstofcel ook worden gebruikt als mobiele en emissievrije stroomaggregaat.

Bij de ontwikkeling van Initium lag de focus op drie hoofdaspecten: een groter rijbereik en betere prestaties, de belangrijkste sterke punten van waterstofauto's; een ruim interieur en een ruime bagageruimte, waardoor deze auto ideaal is voor gezinnen; en unieke comfort- en veiligheidsfuncties die kenmerkend zijn voor waterstofauto's.

Een van de grootste voordelen van een waterstof FCEV is het indrukwekkende rijbereik en de flexibiliteit die dit met zich meebrengt. Met Initium heeft Hyundai Motor het concept uitgerust met grote waterstofbrandstoftanks om het bereik van het voertuig te maximaliseren, waardoor de voordelen van waterstof FCEV's worden vergroot. Het bedrijf heeft de Initium ook uitgerust met aerodynamische wielen om de luchtweerstand te verminderen, verpakt in banden met een lage rolweerstand, voor een beoogde actieradius van meer dan 650 km (geschatte actieradius berekend met het beoogde brandstofverbruik van Hyundai Motor, getest met 18-inch banden) tussen tankbeurten.

Wat betreft prestaties biedt Initium uitstekende acceleratie en soepele inhaalmogelijkheden. Door Hyundai's brandstofceltechnologie verder te ontwikkelen, heeft het bedrijf de output van de stack vergroot en de batterijcapaciteit verbeterd, wat een elektromotorvermogen van maximaal 150 kW mogelijk maakt. Dit zorgt ervoor dat bestuurders soepel rijden in stedelijke gebieden en bij hogere snelheden op snelwegen.

Initium bevat een FCEV-specifieke routeplanner die een van de grootste pijnpunten voor FCEV-kopers aanpakt: laadinfrastructuur. Met deze functie kunnen gebruikers eenvoudig een optimale route uitstippelen en laadstations langs de route vinden zonder dat ze een aparte app hoeven te openen of te bellen. Gebruikers kunnen de locatietoegankelijkheid en de operationele status van een geïdentificeerd laadstation controleren, evenals het aantal wachtende voertuigen en dus de mogelijkheid om op te laden

Bovendien levert de waterstofbrandstofcel van Initium ook aan de buitenwereld elektriciteit om bijvoorbeeld verschillende huishoudelijke apparaten en persoonlijke apparaten van stroom te voorzien en op te laden. De Vehicle-to-Load (V2L)-functie van het concept kan aan de buitenzijde rechtstreeks op een 220V-stopcontact worden aangesloten, waardoor Initium van een vervoermiddel verandert in een potentiële energieleverancier.

Lees ook: rolls-royce-investeert-fors-in-onderzoek-naar-waterstof-systemen

Logistiek dienstverlener Stef versnelt de energietransitie naar emissievrij. In twee distributiecentra van een van de grootste transportbedrijven in Europa is recent het intern transport gaan rijden op waterstof. Als eerste is de vestiging in Athis-Mons aan de zuidkant van Parijs overgeschakeld op H2 en inmiddels rijden ook de vorkheftrucks en stapelaars in de vestiging bij Madrid op waterstof. Stef is de Europese specialist van koellogistiek voor voedingsmiddelen en temperatuurgevoelige producten tussen de -25 graden Celsius en +18.

Stef heeft de voertuigen met een brandstofcel in de distributiecentra vergeleken met het intern transport op accu’s. Waterstof gaf in deze vergelijking het beste economische resultaat. H2 geeft de voertuigen een langere actieradius, dus hoeft minder vaak te worden gestopt. Het tanken van waterstof gebeurt in enkele minuten, terwijl een voertuig op batterijen vele uren aan de oplader moet. Dat betekent dat het logistieke bedrijf met minder voertuigen hetzelfde werk kan uitvoeren. De brandstofcel is een stuk minder gevoelig voor koude temperaturen in vergelijking met de eerder gebruikte loodzuuraccu’s.  Gemiddeld heeft een brandstofcel een levensduur van 10 jaar, twee keer zo lang als traditionele batterijen.

In de bedrijfshallen heeft waterstofbedrijf Plug Power een waterstoftankstation gebouwd. Buiten ligt een enorme opslagtank vaan waterstof. Toyota leverde de bedrijfsvoertuigen.

In Madrid wordt de waterstof ter plaatse geproduceerd met behulp van een elektrolyser. Deze wordt gevoed door de fotovoltaïsche energiecentrale van 2,9 MWp op het dak van het logistiek center.

Stef is een belangrijke logistieke dienstverlener in de food-sector. Het bedrijf is in acht Europese landen vertegenwoordigd: België, Spanje, Frankrijk, Italië, Nederland, Portugal, Verenigd Koninkrijk, Zwitserland. Er werken 22.000 medewerkers.

Het Zwitserse bedrijf Hydroride introduceert de Hyryd, een waterstof-elektrische fiets met een zeer korte oplaadtijd. Om het voertuig veel kilometers te kunnen laten rijden is slechts een wisseling van de waterstoffles, die in het frame zit verborgen, nodig. En dan kan de tweewieler er weer 60 kilometer tegenaan.

De Hyryd, ontworpen door Hydroride uit ze Zwitserse plaats Bat, nabij Zurich, gebruikt een waterstoftank om zijn 180W-brandstofcel van stroom te voorzien. Deze 25 cm hoge tank zit in het frame van de fiets en kan in slechts 10 seconden worden vervangen. Met deze eenvoudige handeling kan de fietser tot 60 km reizen voordat er een nieuwe wisseling nodig is.

Vergeleken met elektrische fietsen met lithium-ionbatterijen, waarvan de oplaadtijd tot 6 uur kan bedragen, onderscheidt de Hyryd zich door zijn snelheid en efficiëntie. Deze innovatie zou de stedelijke mobiliteit kunnen transformeren door reizen praktischer en ecologischer te maken. De topsnelheid bedraagt 23 km/u.

Om waterstof toegankelijker te maken heeft Hydroride een compacte generator ontwikkeld die in 5 tot 6 uur 20 gram H2 kan produceren uit 200 ml gezuiverd water. Als deze generator wordt gevoed met zonnepanelen wordt 100% groene waterstof geproduceerd.  

Hyryd waterstoffietsen zijn primair bedoeld voor bedrijven en worden niet aan particulieren aangeboden. Werknemers van bedrijven die deze fietsen aanbieden, kunnen deze huren voor hun dagelijkse woon-werkverkeer, wat een handige en snelle mobiliteitsoplossing oplevert.

Hydroride is ook van plan zijn assortiment te diversifiëren met modellen die geschikt zijn voor stads- en sportliefhebbers. Een scooter op waterstof is inmiddels in ontwikkeling.

Of de waterstoffiets een beter alternatief is voor de batterij-elektrische fiets zal de toekomst moeten uitwijzen. In China, waar diverse fietsfabrikanten H2-fietsen produceren, is het nog geen doorslaand succes.

Lees ook: opel-presenteert-tweede-bestelwagen-op-waterstof-tijdens-iaa-transportation-2024

Een indrukwekkend complex op het industrieterrein Hessenpoort aan de noordkant van Zwolle. Achter Van der Valk en meubelgigant Ikea wordt de laatste hand gelegd aan de waterstoffabriek van H2Go. Met een electrolyser van 1,2 MW wordt hier vanaf eind augustus iedere dag bijna 500 kilo groene waterstof geproduceerd.

Waterstof Magazine krijgt van initiatiefnemer en eigenaar Jan Bastiaan (links op de foto) een rondleiding over het terrein. In een grote 40 ft container wordt water extra gezuiverd voordat het in het elektrolysersysteem wordt ingevoerd. H2Go heeft een contract afgesloten met diverse windparken voor de levering van groene stroom. Na de electrolyser komt het compressiesysteem waarbij waterstof in één stap wordt opgedrukt naar maximaal 550 bar. De eerste opslag vormen een aantal bundels met stalen gasflessen. Zijn die vol dat beschikt H2Go nog over een eigen waterstofcontainer voor de opslag van H2 onder hoge druk. Alle systemen zijn weggewerkt achter dikke betonnen wanden.

Het terrein voor de waterstoffabriek is gehuurd van de rioolwaterzuivering RWZI aan de Steinfurtstraat. Daarmee heeft Bastiaans een overeenkomst getekend. De zuurstof die vrij komt bij de productie van groene waterstof wordt gebruikt voor het reinigen van water bij de naastgelegen rioolwaterzuivering. Daarmee gaat het rendement van de waterstoffabriek flink omhoog. Bastiaans voert nu gesprekken met verschillende bedrijven op het industrieterrein om warmte te kunnen leveren. Als dat lukt stijgt het rendement tot ver boven de 90 procent. Dat is een unicum in de wereld van waterstofproductie. Naast de productielocatie staat een waterstoftankstation waar voertuigen straks waterstof kunnen tanken.

Voor de groene waterstof is inmiddels veel belangstelling, maar vaak is dat nog projectmatig. “Onze zeer zuivere waterstof is geschikt voor voertuigen met een brandstofcel of waterstofverbrandingsmotor, maar wordt ook gebruikt voor stroomopwekking op de emissievrije bouwplaats of bij festivals”, zegt Bastiaans. “En ook de woningen in de waterstofwijk in Hoogeveen worden ook voorzien van waterstof uit Zwolle." Bastiaans wacht nog op bedrijven die waterstof in hun productieproces willen gebruiken. “Dat kan als vervanging van aardgas, maar ook om zelf stroom te produceren als het elektriciteitsnet niet voldoende kan leveren.”

H2Go heeft een overeenkost getekend met Kuster H2 Energy in het Gelderse Babberich. Kuster beschikt inmiddels over vier waterstoftransportcontainers en kan de groene waterstof uit Zwolle voor een scherpe prijs overal in Nederland leveren.

Lees ook: nederland-delft-hydromotion-team-vaart-succesvol-met-boot-op-waterstof-naar-engeland

De afgelopen week heeft Nexus Energy uit Krimpen aan den IJssel een test uitgevoerd met een stroomaggregaat op waterstof. Het zogenoemde powerpack, is op een ponton getakeld, samen met een transportcontainer met waterstof onder hoge druk. Het zero-emission powerpack is vervolgens direct gekoppeld aan een zeer zware dieselelektrische kraan waar van de 450kVA dieselmotor werd uitgeschakeld.

Lars Lamet, commercieel medewerker van Nexus is tevreden over de test. “Het was vooral bijzonder om te ervaren wat er gebeurt als een zware dieselmotor, die de hele dag ongelofelijk veel herrie maakt en brandstof verbruikt, plotseling wordt stilgezet en het werk vervolgens in alle stilte gewoon verder gaat. We weten natuurlijk dat de opwekking van stroom via een waterstofaggregaat muisstil is, maar de mannen op het ponton nog niet. Daarnaast zagen we duidelijk dat er brandstof bespaard werd door de systeem efficiëntie. Het was voor iedereen een bijzondere ervaring die smaakt naar meer.”

Aan het emissievrije aggregaat was tijdens de test een waterstoftransportcontainer van Kuster H2 Energy gekoppeld. Deze is van het vaste onderstel gehesen en aan boord gezet. “Door gebruik te maken van een transportcontainer kunnen we het aantal transportbewegingen op de bouwplaats flink reduceren”, meldt een woordvoerder van Kuster H2 Energy. “In onze transportcontainers kunnen we 484 kilo groene waterstof onder 381 bar opslaan. Dit houdt netto meer dan 8MWh aan bruikbare energie over als we via een toepassing als die van Nexus werken. Bij veel bouwprojecten is dan slechts één transportbeweging per week nodig. Desgewenst leveren we voor aanvang meerdere containers, zodat bij projecten die een paar weken duren helemaal geen tussentijdse waterstofleveringen nodig zijn. Dit scheelt de nodige uitstoot en de bouwplaats wordt daardoor weer een stukje veiliger. Deze test heeft aangetoond dat de systemen allemaal werken, we kunnen vanaf vandaag al aan de slag.”

Kuster H2 Energy heeft inmiddels vier transportcontainers voor waterstof beschikbaar die direct kunnen worden ingezet op festivals, bouwplaatsen of op andere plekken waar tijdelijk een grote hoeveelheid elektriciteit nodig is. De waterstof die wordt geleverd is 100% groen, geproduceerd uit Nederlandse wind en zon.

Lees ook: nederland-tu-delft-hydro-motion-team-test-zeer-innovatieve-waterstofboot-bij-drimmelen

De Deense waterstofleverancier Everfuel heeft een nieuw waterstoftankstation ontwikkeld voor bussen binnen het openbaar vervoer in de regio Frankfurt, Duitsland. Bij het tankstation dat eigendom is van de gemeentelijke busmaatschappij In-der-City-Bus (ICB) gaan in eerste instantie 23 H2-bussen tanken. Het komende jaar komen daar nog eens negen extra lange geledebussen van 18 meter bij. Alle voertuigen zijn afkomstig van de Poolse busfabrikant Solaris.

Het tankstation is uitgerust met twee H2-dispensers, elk met een werkdruk van 350 bar en een totale capaciteit van 1000 kilo waterstof per dag. Desgewenst kan de capaciteit in de toekomst moeiteloos worden uitgebreid. De waterstof wordt geproduceerd door Everfuel in Denemarken en worden met eigen vrachtauto’s aan ICB geleverd. Het leveringscontract is getekend voor een periode van minimaal drie jaar.

“We zijn blij om de inhuldiging van het tankstation van ICB te vieren. De opening is een belangrijke stap in de ambitie van Everfuel om waterstof beschikbaar te maken voor zware mobiliteitsvloten, te beginnen in Duitsland”, zegt Lars Jakobsen, Sales Director van Everfuel. “ICB loopt voorop en pioniert in de transitie. Ik wil graag mijn dank betuigen aan ICB, die een gewaardeerde partner is geweest bij de ontwikkeling van het tankstation en ik kijk uit naar de verdere samenwerking.”  

Lees ook: waterstoftrein-coradia-ilint-van-alstom-valt-in-de-prijzen-in-noord-amerika

Energiebedrijf Shell heeft met Hyundai Korea Shipbuilding & Marine Engineering en Hyundai Heavy Industries een overeenkomst getekend voor de ontwikkeling van maritieme transporttechnologie voor vloeibaar waterstof. Daarmee geven de bedrijven aan goede mogelijkheden te zien voor het ontwikkelen van tankers voor LH2. Deze week is de overeenkomst voor technologische samenwerking in het Hyundai Global R&D center in Zuid-Korea ondertekend. Twee maanden geleden tekende Hyundai al een overeenkomst met 3M voor de ontwikkeling van zeer goed geïsoleerde tanks.

Hyundai Korea Shipbuilding & Offshore Engineering ontwikkelt de kerntechnologie zoals grote tanks, terwijl HD Hyundai Heavy Industries verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van waterstofmotoren en het ontwerpen van vervoerssystemen voor vloeibare waterstof. Shell gaat kennis leveren op het gebied van de exploitatie van tankers en de haalbaarheid van het transport van vloeibare waterstof beoordelen. De gezamenlijke bedrijven zijn van plan een eerste grote tanker voor vloeibare waterstof te ontwikkelen met als doel deze in 2030 op de markt te brengen en het voortouw te nemen op de markt voor maritiem transport van vloeibare waterstof, die naar verwachting in de toekomst enorm zal groeien.

Hyundai ziet veel kansen binnen het internationale transport van vloeibare waterstof. Seongjun Kim, CEO van HD Korea Shipbuilding & Offshore Engineering, laat bij de presentatie van de plannen weten: “We zullen een leider worden in de milieuvriendelijke energiemarkt van de volgende generatie, door onze samenwerking met Shell als mondiaal energiebedrijf.”

Twee maanden geleden lieten Hyundai Korea Shipbuilding & Marine Engineering en  3M weten een gezamenlijke onderzoeksprojectovereenkomst te hebben getekend voor de ontwikkeling van grote opslagtanks voor vloeibare waterstof met behulp van ‘Glass Bubbles’ van 3M. Dit zijn zeer sterke holle glazen microbolletjes met lage dichtheid. Het gezamenlijke onderzoek zal zich richten op de ontwikkeling van een krachtig vacuümisolatiesysteem. "We zijn vereerd om samen met 3M onderzoek te doen naar isolatiematerialen voor waterstofopslagtanks", liet Hyundai toen weten.

Waterstoftechnologie is een belangrijke factor voor de toekomst van schone energie, maar het succes van de opslag en het transport van vloeibare waterstof is de sleutel tot de levensvatbaarheid ervan. Waterstof moet bij voorkeur als vloeistof worden getransporteerd en niet als gas, omdat het kan worden teruggebracht tot 1/800ste van het volume bij normale atmosferische druk. Waterstof wordt vloeibaar bij een temperatuur van min 253 graden Celsius, een hoogwaardig isolatiesysteem voor de tanks en de belangrijkste betrokken materialen is daarom van cruciaal belang.

Lees ook: nederland-gouden-waterstofmedaille-voor-waterstofinspirator-han-feenstra-van-ezk

In de Duitse stad Heidelberg is afgelopen week een groot nieuwe waterstoftankstation geopend. Het tankstation is gebouwd voor gelede-bussen op H2 die vanaf de komende zomer emissievrij door de regio gaan rijden. Het nieuwe openbare waterstoftankstation, dichtbij autosnelweg 5, biedt een capaciteit van ruim 1.000 kg waterstof per dag en heeft drie dispensers voor de afgifte van waterstof aan voertuigen. Eigenaar is H2-Mobility.

De grootste kant van het H2-station wordt de regionale vervoerder Rhein-Neckar-Verkehr GmbH, dat het openbaar vervoer in het gebied verzorgt. Vanaf volgende maand kunnen ook personenauto’s en andere waterstofrijders van het openbare waterstoftankstation aan de Wieblinger Weg 92 gebruik maken. Het waterstoftankstation zal dan ook gebruikt worden door de Heidelbergse afvalinzamelingsindustrie, die sinds maart 2023 een emissievrij voertuig met brandstofcelaandrijving in haar wagenpark heeft. Door de directe nabijheid van de A5 en de stad is het waterstoftankstation gunstig gelegen. 

Bij het busdepot staan ​​inmiddels 27 gelede bussen H2-eCitaro, die Rhein-Neckar-Verkehr GmbH heeft aangeschaft in het kader van het H2Rhein-Neckar-project. Het openbare waterstoftankstation en delen van de infrastructuur worden gefinancierd door het Ministerie van Milieu, Klimaat en Energie via het waterstofdemonstratieproject H2Rhein-Neckar.
Voor Frank Fronzke, Managing Director van H2 Mobility is het een belangrijke mijlpaal: “Een van de belangrijkste tankstationprojecten van het jaar gaat vandaag officieel van start in Heidelberg. Het waterstoftankstation vertegenwoordigt een reeks nieuwe H2-openingen en is het eerste van onze vier nieuwe stations in de regio Rijn-Neckar. Andere openbare waterstoftankstations die H2 Mobility in de regio zal bouwen en exploiteren, gaan tegen de zomer van 2024 open in Mannheim, eind 2024 in Frankenthal en begin 2025 in Ludwigshafen. De omvang en prestaties van de nieuwe stations vertegenwoordigen een nieuwe generatie H2-tankstations. Met behulp van krachtige technologie tanken verschillende voertuigtypes van 350 en 700 bar op dezelfde locatie: bussen, vrachtwagens, lichte bedrijfsvoertuigen en auto's."

De waterstof-bussen van Mercedes-Benz van het type H2 eCitaros gebruiken zowel de accu als de brandstofcel als aandrijving, wat een groter bereik en dus emissievrij busvervoer mogelijk maakt, zelfs op langere en heuvelachtige trajecten, zoals die veel voorkomen in Heidelberg. Voor de ingebruikname worden het brandstofsysteem, de voertuigen en de processen op het nieuwe depot uitgebreid getest en wordt het personeel de komende weken getraind. Het grote waterstoftankstation is samen met de aanschaf van waterstofbussen voor Heidelberg, Ludwigshafen en Mannheim een ​​belangrijke mijlpaal op weg naar klimaatneutraal lokaal openbaar vervoer.

“In Heidelberg hebben we relatief lange buslijnen, in een sterk glooiend landschap”, zegt Christian Volz, commercieel directeur van rnv. “Bovendien gebruiken we om capaciteitsredenen veel gelede bussen in Heidelberg, waar het gebruik van een brandstofcel alleen al vanwege hun gewicht zinvol is. Daarom zal het leeuwendeel van onze nieuwe H2 eCitaros hier worden gebruikt. Om deze reden ben ik blij dat we nu na ruim anderhalf jaar bouwen ons nieuwe depot kunnen openen. Vooral omdat de bouw niet eenvoudig was door de combinatie van twee verschillende infrastructuren en de lastige marktsituatie.”

De bussen voor het openbaar vervoer op waterstof gaan ook rijden in Mannheim en Ludwichshafen.

Lees ook: eerste-retrofitters-van-mercedes-gaan-over-van-diesel-naar-waterstof

KWS Infra heeft in samenwerking met de Gemeente Amsterdam een primeur met een eerste bouwkeet met modulair waterstofsysteem. Door de inzet van waterstof als energiedrager vindt er geen luchtvervuiling plaats en vermindert de geluidsoverlast. Met de pilot ‘emissieloze bouwplaats’ waar de keet onderdeel vanuit maakt, wil KWS samen met de gemeente Amsterdam de eerste wetenschappelijk onderbouwde, volledig emissieloze bouwplaats ontwikkelen.

Pepijn Kok, bedrijfsleider KWS: “Bij KWS zijn wij ervan overtuigd dat de infrasector er met kleine stappen alleen niet gaat komen. Om grote stappen in de verduurzaming te kunnen zetten hebben wij ook onze opdrachtgevers nodig. Wij zijn dan ook blij met opdrachtgevers zoals gemeente Amsterdam die ons de ruimte geven om deze initiatieven te ontwikkelen. Deze ontwikkelingen zijn niet alleen cruciaal voor het verminderen van de milieueffecten, maar dragen ook bij aan een innovatieve en toekomstbestendige wegenbouw.’

De innovatieve bouwkeet werkt met een brandstofcelsysteem op basis van waterstof. De inzet van dit systeem zorgt samen met zonnepanelen voor de energie van de emissieloze keet. Door daarnaast ook alle systemen in de keet slim met elkaar te laten communiceren gaat KWS effectief en duurzaam met de energie om. Een ander voordeel van het systeem is dat het volledig zelfvoorzienend draait en niet het Amsterdamse stroomnet belast.

Michiel Stam, assetmanager Wegen bij Stedelijk beheer Amsterdam is positief over het project. “De afgelopen jaren hebben we ingezet op innovatie bij diverse uitvoeringsprojecten. Dit heeft al zijn vruchten afgeworpen, want er zijn grote stappen gemaakt in het verlagen van uitstoot op zowel materialen als op materieel. En dankzij de subsidie van het Nationaal Groeifonds kunnen we nu nog meer innovaties ontwikkelen en testen op het gebied van data gedreven beheer en onderhoud, levensduurverlenging en toekomstbestendige vervanging.’

In Nederland zijn al verschillende bedrijven actief die emissievrije stroom kunnen leveren via waterstofaggregaten op tijdelijke locaties als bouwterreinen en festivals. Waterstof wordt daarbij aangevoerd in bundels met flessen of in hogedrukcontainers.

Lees ook: nederland-kuster-en-nexus-energy-testen-waterstof-aggregaat-op-de-bouwplaats

Joost Hooghiem is directeur Waterstofnetwerk Nederland bij Gasunie. Samen met zijn projectmanagement team regelt hij de uitrol van het waterstofnetwerk in Nederland en stoomt hij Gasunie intern klaar voor waterstof. “We kunnen niet zeggen: sorry we lopen uit”.
 
“Als ik vroeger vanuit Groningen naar de Randstad ging en vertelde waar ik werkte, had niemand een idee wat Gasunie deed. Dat is nu anders. We spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Tot 2030 leggen we bijvoorbeeld ons waterstofnetwerk aan: we verbinden vijf industriële clusters met elkaar, met grenspunten in Duitsland en België, en met opslagplaatsen voor waterstof.
 
Maandelijks starten bij Gasunie zo’n honderd nieuwe medewerkers. Al die nieuwelingen willen bijdragen aan de energietransitie. Ze zijn hard nodig. Voor ons project alleen al werken we samen met driehonderd collega’s. Ik verwacht dat er de komende jaren nog zo’n honderd bijkomen. Het zijn engineers, business developers, maar ook omgevingsmanagers, juristen en ICT’ers. Soms werken ze tijdelijk fulltime voor ons, de andere keer maar een paar uur per week.
 
Als management team zoeken we naar een gezonde mix van ervaren en nieuwe mensen. Waarom? Innoveren is belangrijk, maar we willen ook behouden wat goed gaat. Voor ons netwerk leggen we leidingen aan rondom dorpen en steden, en in agrarisch gebied. Die ervaring hebben we al, met aardgas. We staan erom bekend dat we dit zonder al te veel reuring doen. Dat moet vooral zo blijven.
 
Neem een boer. Voordat we op zijn land aan de slag gaan, moeten we een zakelijke overeenkomst tekenen. We sturen dan liever geen jurist, maar een ervaren omgevingsmanager grondzaken. Veel van die collega’s komen zelf van een boerderij en weten wat een boer doormaakt. We starten bijvoorbeeld nooit zomaar met graven. We schrapen eerst de teelaarde af en we leggen die apart. En als we klaar zijn, laten we alles opgeruimd achter en zorgen we voor een passende compensatie. Het is een werkwijze die bij ons hoort, maar die de nieuwe medewerkers niet altijd kennen. Daarom zijn onze ervaren collega’s zo belangrijk, zodat ze nieuwe collega’s onze best practices leren.
 
De aanleg van ons netwerk door het land is een megaklus. Ik denk dat weinig mensen kunnen voorstellen hoe groot het project is. Het is moeilijk om het met een ander project te vergelijken, al geven de aanleg van de Afsluitdijk of de bouw van de Deltawerken enigszins een indicatie. Er staat ook veel tijdsdruk op. We kunnen niet zeggen: ‘sorry, we lopen uit.’ Andere partijen rekenen op de komst van het netwerk: ze bouwen fabrieken om of ze investeren in waterstofproductieprojecten. De komende jaren zijn dus spannend. Gelukkig ervaar ik geen stress. Ik vind het fantastisch om leiding te geven aan het team. Samen bouwen we aan de Gasunie van de toekomst.”

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met MissieH2
Lees ook: versnelling-in-zoektocht-naar-witte-waterstof-op-verschillende-continenten

Groene waterstof is duurder dan grijze waterstof, maar hoe lang nog? Naarmate de technologie en de markt zich ontwikkelen, wordt groene waterstof goedkoper en krijgt de industrie een alternatief om de productie te verduurzamen. De snelheid waarmee dat gebeurt is afhankelijk van veel factoren en daarom onzeker.  Gevraagd naar de prijsontwikkeling van groene waterstof, reageren experts terughoudend. Niemand weet het, of kan het voorspellen. Onze partner MissieH2 ging op onderzoek uit.

De kostprijs van grijze waterstof wordt bepaald door de prijs van aardgas, de afschrijving en operationele kosten van de SMR, de opslag en het transport van de waterstof, en de kosten van de rechten om CO2 uit te stoten. Een vuistregel in de industrie was lange tijd dat de productiekosten van 1 kilo grijze waterstof op ongeveer 1 euro liggen. Maar door de hoge aardgasprijs is het bedrag de laatste jaren waarschijnlijk meer dan verdubbeld.

Voor de verduurzaming van de chemie, de industrie en het zwaar transport zal de komende jaren eerst naar blauwe waterstof worden gekeken. Net als grijze waterstof wordt blauwe waterstof van aardgas gemaakt. Alleen wordt de CO2 afgevangen en ondergronds opgeslagen.

De productie van groene waterstof een compleet ander procedé, en daarbij hoort ook een ander kostprijsplaatje. Groene waterstof wordt gemaakt door met groene stroom watermoleculen (H2O) te splitsen in waterstof (H2) en zuurstof (O2). Voor de grootschalige productie van groene waterstof worden windparken op zee gepland, inclusief stroomkabels die de windstroom transporteren naar de elektrolysers op land of op zee. Een kostbare aangelegenheid.

Wilt u weten hoe de prijs van grijze, blauwe, roze en groene waterstof is opgebouwd en zich de komende jaren gaat ontwikkelen?

Het Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid (NIPV) heeft twee rapporten gepubliceerd over veiligheid rond waterstof. Hulpverleners in Nederland zullen in de toekomst in de gebouwde omgeving vaker waterstof tegenkomen. Waterstofaggregaten zijn hier een voorbeeld van: ze worden op bouwterreinen en festivals gebruikt om op een duurzame manier stroom te leveren. Maar dit brengt ook risico’s met zich mee. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) is het publiek kennisinstituut voor crisisbeheersing en brandweerzorg.

Het eerste rapport gaat over waterstofaggregaten en beschrijft de wet- en regelgeving, de risico’s en de mogelijke maatregelen. Het tweede rapport gaat over waterstofincidenten en beschrijft de lessen die hulpverleningsdiensten hieruit kunnen leren.

Bij de inzet van waterstofaggregaten is ook sprake van de opslag van waterstof. En deze opslag brengt risico’s met zich mee. Het NIPV heeft beschreven waaraan waterstofaggregaten moeten voldoen en welke risico’s hieraan verbonden zijn. Zo geeft het rapport aan wanneer een informatieplicht, meldingsplicht of vergunningplicht geldt en zijn verkennende berekeningen gedaan aan waterstofexplosies in een 20 ft. container. Veiligheidsregio’s en omgevingsdiensten kunnen het rapport gebruiken bij hun advisering aan het bevoegd gezag over vergunningaanvragen.

Het tweede rapport gaat over leren van ongelukken. Als een waterstofincident zich voordoet, is een belangrijke vraag hoe het incident heeft kunnen gebeuren. Met die kennis kunnen in de toekomst risico’s beperkt worden en mogelijk andere incidenten voorkomen worden. Maar een aspect dat vaak onderbelicht blijft, is welke lessen hulpdiensten kunnen leren van de inzet bij waterstofincidenten. Een belangrijke les is bijvoorbeeld dat een waterstofincident uit meerdere fasen bestaat en dat de inzet in iedere fase anders is. Het rapport beschrijft de resultaten van het onderzoek dat het NIPV heeft gedaan naar de ervaringen van hulpdiensten bij verschillende waterstofincidenten.

De rapporten kunt u lezen en downloaden via de onderstaande linken:

• Handreiking veilige leefomgeving: waterstofaggregaten
• Lessen uit waterstofincidenten

Foto: op donderdag 25 april 2013 raken op de N49 bij Vrasene (België) twee vrachtwagens bij een ongeval betrokken. Een van de vrachtauto’s vervoerde tubes met waterstof.  

Lees ook: waterstofschip-h2barge-vervoert-containers-naar-duitsland

De Duitse regering heeft nieuw beleid aangekondigd voor de energietransitie. Nu de emissievrije kerncentrales zijn gesloten wordt het komende decennium overgeschakeld op nieuw te bouwen gascentrales. In eerste instantie gaan deze draaien op aardgas, om later te worden overgezet naar waterstof.

Bondskanselier Olaf Scholz (SPD), minister van Economische Zaken Robert Habeck (Groenen) en minister van Financiën Christian Lindner (FDP) zijn het eens geworden over de essentiële elementen van de energiestrategie.

De nieuwe energiecentrales zijn bedoeld om ook in tijden met weinig zon en wind de levering van klimaatvriendelijke elektriciteit te garanderen . Volgens de informatie is het de bedoeling dat de centrales in eerste instantie op aardgas gaan draaien en later zullen worden omgebouwd naar klimaatvriendelijke waterstof. Daarbij wordt rekening gehouden dat deze H2 waarschijnlijk nog lange tijd aanzienlijk duurder is dan aardgas. 

Er is ook een zogenaamd capaciteitsmechanisme gepland. Daarin wordt bepaald dat exploitanten over een paar jaar beloond kunnen worden voor het op peil houden van de capaciteit van de elektriciteitscentrale, bijvoorbeeld op momenten dat er geen elektriciteit uit hernieuwbare bronnen beschikbaar is.

De financiering moet worden betaald uit het Climate and Transformation Fund, een speciaal landelijk energiefonds. Volgens informatie uit coalitiekringen bedragen de kosten de komende twintig jaar zo'n 16 miljard euro. Volgens informatie van opinieblad Der Spiegel zullen de aanbestedingen ter ondersteuning van de nieuwe energiecentrales in de komende drie tot vier maanden worden opgesteld.

Over de gepresenteerde strategie is de energiesector tevreden. “De Gordiaanse knoop in de energiecentralestrategie is nu doorgesneden”, zegt Stefan Kapferer, hoofd van de transmissienetbeheerder 50Hertz . De netbeheerder is een van de vier bedrijven in Duitsland die elektriciteit transporteren via het zogenaamde hoogspanningsnet. Kapferer noemde het akkoord ‘goed nieuws voor de energietransitie en voor een betrouwbare stroomvoorziening voor de toekomst’. De netbeheerder wil wel inspraak bij de locatie-toewijzing van de nieuwe energiecentrales. Door ze op de juiste plekken te plaatsen hoeft het hoogspanningsnet niet overal drastisch te worden uitgebreid.

Het genationaliseerde energiebedrijf Uniper zal naar verwachting deelnemen aan de bouw van de nieuwe energiecentrales. CEO Michael Lewis meldt dat ze “zeer opgelucht” zijn over de overeenkomst. Snelle actie is dringend nodig omdat het goedkeuringsproces en de daadwerkelijke bouw van energiecentrales en opslagfaciliteiten meerdere jaren zullen duren. Uniper gaat ervan uit dat zij een deel van de nieuwe capaciteit voor Duitsland gaat bouwen, aldus Lewis. "Zodra we de details hebben kunnen onderzoeken, beslissen we of en met welke investeringen we meedoen."

De Duitse regering heeft maandenlang moeizaam onderhandeld om tot een akkoord te komen. De FDP, SPD en de Groenen konden het niet eens worden over de strategie richting emissievrij.

Foto: een van de twee turbines van de Maxima Centrale in Lelystad (Nederland) is inmiddels geschikt voor een mengsel van 50% aardgas en 50% waterstof.

Lees ook: toyota-test-waterstofverbrandingsmotor-in-australie-en-japan

Reedyk B.V. heeft een kraan van het type Liebherr LR1200 omgebouwd van diesel naar 100% waterstof. De ombouw heeft een jaar geduurd en is uitgevoerd in samenwerking met de Adrighem Group, wereldleider op het gebied van verhuur en verkoop van zwaar en mobiel materieel. De crawler crane van ca. 210 ton, heeft al een aantal jaren ervaring en is in perfecte staat. Maar de dieselmotor voldeed niet meer aan de huidige uitstootnormen.

De partners hebben de oude verbrandingsmotor in zijn geheel verwijderd en een brandstofcel met alle toebehoren ingebouwd. Eigen software-engineers hebben vervolgens de software ontwikkeld waardoor deze naadloos aansluit op de besturing van de kraan. De crawler crane wordt nu volledig aangedreven met waterstof zonder ook maar enige concessie te doen aan kracht, snelheid of veiligheid. Met 200 ton hefvermogen, markeert dit project een krachtige stap voorwaarts. Met de transitie van deze kraan bewijzen Reedyk en Adrighem dat duurzaamheid hand in hand kan gaan met kracht, efficiëntie en betrouwbaarheid.

De benodigde waterstof kan op iedere locatie geleverd worden in bundels van 16 cilinders. Deze kan de machinist zelf eenvoudig wisselen. Na de ombouw werkt de kraan 100% zero emissie. Er is geen sprake van uitstoot van CO2, fijnstof of stikstof. Er is geen stroom nodig op locatie en de machine werkt zeer stil.

De innovatieve en schaalbare ombouw-technologie is toepasbaar op een grote verscheidenheid zware en mobiele machines.

Lees ook: dats-24-opent-twee-nieuwe-waterstoftankstations-aantal-staat-nu-op-vijf

Met de nodige trots en feestelijkheden heeft de Belgische keten van tankstations DATS 24 twee nieuwe waterstofstations in Erpe-Mere en Herve geopend. Met de twee nieuwkomers staat de teller nu op vijf publieke waterstoftankstations en baat de keten het grootste netwerk van België uit.

Het waterstoftankstation Erpe-Mere ligt op een strategische locatie tussen Brussel en Gent en H2-station Herve ligt vlakbij de snelweg tussen Luik en Aken. De tanklocaties vallen binnen het @H2Benelux-project van WaterstofNet, onderdeel van het Connecting Europe Facility-programma dat als doel heeft  om de bestaande openbare infrastructuur voor het tanken van waterstof en het waterstofvoertuigenpark in de Benelux aanzienlijk uit te breiden.

DATS 24 is een Belgisch bedrijf uit de Colruyt Group, met een onbemand tankstationsnetwerk van 129 stations verspreid over België en zevenendertig in Frankrijk. De naam DATS is een afkorting voor Discount Automatic Tanking Service

• Adres waterstoftankstation Erpe-Mere: Gentsesteenweg 239
• Adres waterstoftankstation Herve: Outre-Cour 37

Een opmerkelijke verschuiving binnen het rijden op waterstof. Het dure en gecompliceerde brandstofcelsysteem krijgt er een gedegen concurrent bij. Het afgelopen jaar maakten een flink aantal vrachtautofabrikanten bekend dat ze zich niet alleen maar concentreren op een brandstofcel, de waterstofverbrandingsmotor is een goed alternatief, schrijft Paul Bombeld, hoofdredacteur van Waterstof Magazine.

De Toyota Corolla-raceauto die momenteel wordt getest tijdens de  Super Taikyu Race evalueert snel, meldt de Japanse autofabrikant. De Corolla is een van de eerste personenauto’s ter wereld die rijdt op vloeibare waterstof en de eerste die meedoet met autoraces. Het afgelopen weekend kwam de nieuwste versie in actie tijdens Round 7 S Endurance Final Fuji 4 Hour Race, de afsluitende race van het seizoen 2023. Toyota gebruikt de zeer populaire race als proeftuin voor nieuwe ontwikkelingen en om waterstof onder de aandacht te brengen van een groot publiek.

De unieke Corolla werd in mei voor het eerst gepresenteerd. Sindsdien is het rendement van het voertuig flink verhoogd. Om een ​​hoog rendement te bereiken moet de vloeibare waterstofpomp een stabiele en hoge brandstofdruk genereren. Door de drukprestaties en de duurzaamheid van de pomp voor vloeibare waterstof te verbeteren heeft Toyota inmiddels hetzelfde niveau bereikt als wanneer de auto was uitgerust met een benzinemotor of met gasvormige waterstof.

Tijdens de eerste Fuji 24 Hour Race die in mei werd gehouden, bedroeg het maximale aantal ronden dat kon worden afgelegd op één tankbeurt nog 16 ronden. Tussentijds zijn er verbeteringen aangebracht, zoals het verbeteren van de nauwkeurigheid waarmee wordt bepaald wanneer de tank vol is tijdens het tanken, is de de warmte-inbreng bij het tanken verminderd en is het verbruik van de hoeveelheid brandstofinjectie wanneer het gaspedaal niet wordt ingedrukt verminderd. Hierbij is 25% efficiëntie behaald en hoeft er minder vaak te worden getankt. Niet meer om de 16 rondes, maar om de 20.

Zonder de focus op veiligheid en beveiliging te veranderen is het gelukt om verschillende onderdelen lichter uit te voeren. Door het gewicht van de tank, veiligheidsklep/boil-off gasklep, rolkooi en hogedrukwaterstofonderdelen te verminderen, is het voertuig 50 kilo lichter geworden en weegt nu 1860 kilo.

Toyota richt zich niet alleen op zero-emissie, maar wil ook koolstof uit de atmosfeer halen. De waterstofmotor van de Corolla maakt daarbij gebruik van de eigenschappen van de verbrandingsmotor, namelijk dat deze een grote hoeveelheid lucht aanzuigt en warmte die wordt gegenereerd door de verbranding. In het motorblok is een CO2-terugwinningsapparaat geïnstalleerd. Concreet wordt er bij de inlaat van het luchtfilter een apparaat geïnstalleerd dat CO2 absorbeert. Deze wordt opgevangen in een kleine tank gevuld met adsorptieoplossing.

Toyota verwacht de komende jaren het waterstofverbrandingssysteem verder te optimaliseren.

Lees ook: acht-woningen-in-wolfheze-krijgen-eigen-energiesysteem-met-waterstof

Er gaan drie nieuwe bestelwagens op waterstof van Renault rijden in Noord-Holland. GP Groot groep, eigenaar van het plaatselijke waterstoftankstation, kondigt aan dat GP Groot inzameling, HB Adviesbureau en NXT Mobility elk een innovatieve Renault Master in gebruik gaan nemen. Deze drie voertuigen markeren een belangrijke stap in de energietransitie van de regio Alkmaar.

De Renault Master Van H2-TECH is een grote bedrijfswagen met een laadvolume van 12 m³ die is uitgerust met een 30 kW brandstofcel, een 33 kWh-batterij en vier tanks voor in totaal 6 kg waterstof. GP Groot behoort tot de eerste groep Nederlandse ondernemingen die de innovatieve voertuigen inzet.

Een waterstofvoertuig is een elektrisch voertuig dat waterstof gebruikt als energiebron in combinatie met een batterij en stoot geen luchtvervuilende emissies of broeikasgassen uit. Het enige restproduct is waterdamp. Waterstofvoertuigen hebben een grotere actieradius dan batterij-elektrische voertuigen en kunnen binnen enkele minuten worden volgetankt.

De auto’s worden voor verschillende doeleinden ingezet. GP Groot inzameling zet het voertuig in voor de doorontwikkeling van een bijzondere dienstverlening: het sorteren van chemisch afval bij en voor klanten. Gonny Schoonhoven, bedrijfsleider Gevaarlijk afval van GP Groot inzameling: “Er bellen regelmatig klanten met de vraag: “Wij hebben chemisch afval, kunnen jullie het ophalen?”. Veel mensen hebben geen idee aan welke wet- en regelgeving het transport en verpakken ervan moet voldoen. Wij sturen dan een ADR-chauffeur naar de klant om het specifieke afval te sorteren en te verpakken. Soms kan het gelijk meegenomen worden en in andere gevallen moet een andere wagen het  komen ophalen. De nieuwe Renault is uitermate geschikt voor dit werk.”

NXT Mobility gebruikt het voertuig als servicebus van haar technische dienst en HB Adviesbureau zet de waterstofbus in bij werkzaamheden in de openbare ruimte zoals veldwerkzaamheden voor (water-)bodemonderzoek en saneringen, het uitvoeren van inspecties en landmeetkundige werkzaamheden. Martijn Burgers, commercieel manager bij HB Adviesbureau: “De specialisten van HB Adviesbureau voegen waarde toe aan elk project op het gebied van biodiversiteit, leefbaarheid, beeldkwaliteit, circulariteit en klimaatbestendigheid. De inzet van een waterstofbus sluit hierbij perfect aan.”

De voertuigen tanken bij de nieuwe waterstof tankinstallatie van de NXT Energy Hub op bedrijventerrein De Boekelermeer in Alkmaar. De tankinstallatie  is gerealiseerd onder de regeling DKTI-transport van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De Renaults maken deel uit van een pilot om ervaring op te doen met het rijden op waterstof, de pilot vormt de laatste fase voor de publieke openstelling van het nieuwe waterstoftankstation.

Erik Metselaar, directeur van NXT Mobility, licht toe: “Rijden op waterstof is nog volop in ontwikkeling. Daarom testen we met de nieuwe voertuigen wat rijden op waterstof in de praktijk inhoudt. Op die manier openen we de deur naar meer waterstofvoertuigen op de weg. Niet alleen doordat we straks praktijkervaring hebben met rijden op waterstof en onze klanten daarover kunnen adviseren, maar ook doordat we het kip-en-ei probleem rondom rijden op waterstof oplossen.” Metselaar vervolgt: “Zolang er geen waterstoftankstations zijn, worden er geen waterstofvoertuigen verkocht. En als er geen waterstofvoertuigen worden verkocht, worden er geen waterstoftankstations gebouwd. Door de ontwikkeling van ons eerste waterstoftankstation geven we bedrijven in de regio Alkmaar de mogelijkheid om te starten met rijden op waterstof en stimuleren we de transitie naar duurzame mobiliteit.”

Binnenkort kunnen zowel personenauto’s (700 bar) als vrachtwagens (350 bar) waterstof tanken bij de NXT Energy Hub in Alkmaar. De tanklokatie zal binnenkort ook worden uitgebreid met hoogvermogen snelladers voor elektrische vrachtwagens.

Foto: Erik Boschman Fotografie

Lees ook: australie-toyota-en-hyundai-gaan-gezamenlijk-de-waterstofmarkt-ontwikkelen

Het was te verwachten en het is geheel terecht. Professor Ad van Wijk is tijdens zijn afscheidssymposium van de Technische Universiteit van Delft beloond met een waterstofmedaille. Zijn afscheidsrede als professor van het toekomstige energiesysteem legt hij er de nadruk op dat het voor iedereen vooral betaalbaar moet zijn. Van Wijk heeft zich vele jaren ingezet voor de belangrijke rol die waterstof in de toekomst gaat innemen.

In het volle besef dat hij zeer terecht al menig ondernemers- én wetenschapsprijs in ontvangst mocht nemen, is de jury volmondig van mening dat waterstofprofessor Ad van Wijk de Missie H2 Waterstofmedaille ten volle verdient. Van Wijk nam afgelopen vrijdag welliswaar afscheid van de universiteit, maar dat betekent nog niet dat hij de waterstofontwikkelingen aan zich voorbij laat gaan. Missie H2, de organisatie achter de waterstofmedaille ziet de medaille vooral als aanmoediging om door te gaan met het waterstoftraject naar een emissievrije waterstof-samenleving.

Tijdens zijn afscheid werd ook het boek ‘Groene energie voor iedereen’ gepresenteerd. Het boek geeft een nieuw perspectief op een duurzame energievoorziening en is verkrijgbaar in het Nederlands en Engels via de website profadvanwijk.com

Lees ook: ms-antonie-het-binnenvaartschip-op-waterstof-maakt-proefvaart-op-het-haringvliet

In de stad Schwäbisch Gmünd in Baden-Württemberg is het Franse bedrijf Lhyfe begonnen met de bouw van een nieuwe fabriek voor groene waterstof. De productiefaciliteit kan maximaal 4000 kilo waterstof per dag produceren en 1000 ton per jaar, op basis van een geïnstalleerd vermogen van 10 MW. De fabriek wordt de grootste productie-eenheid van Lhyfe buiten Frankrijk en volgens het bedrijf de eerste echte groene waterstoffabriek van Duitsland.

De initiatiefnemers spreken over een belangrijke stap voor de ontwikkeling van de groene waterstofmarkt in Duitsland en demonstreert de toenemende integratie van dit hernieuwbare gas in lokale ecosystemen. De installatie, die zal worden aangedreven door hernieuwbare energie uit waterkracht, wind en zon, moet over een jaar in gebruik moeten worden genomen. De waterstof zal met name bestemd zijn voor industriële afnemers en waterstoftankstations in de regio.  Begin dit jaar tekenden Lhyfe en de joint venture JET H2 een overeenkomst voor de bouw van een nieuw waterstoftankstation in Schwäbisch Gmünd. 

Het waterstofproject in project in Schwäbisch Gmünd wordt gefinancierd door de deelstaat Baden-Württemberg en de Europese Unie en moet een duurzame oplossing bieden voor de industrie. Het groene initiatief krijgt 6,4 miljoen euro subsidie van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).

“We zijn erg blij dat de deelstaat en de gemeente Schwäbisch Gmünd een start hebben gemaakt met de ambitieuze doelstellingen voor een waterstofeconomie op basis van hernieuwbare energiebronnen en dat Lhyfe hen in deze dynamiek mag ondersteunen” zegt Luc Graré, hoofd Centraal- en Oost-Europa bij Lhyfe. “Met de bouw van deze waterstofproductie-installatie leveren we een belangrijke bijdrage aan de doelstellingen van de Duitse federale overheid.”

“Met dit soort samenwerking wordt Schwäbisch Gmünd een voorbeeldstad voor de landelijke uitrol van een waterstofnetwerk en tankstations via een regionale waterstofproductiefaciliteit die in staat is om meerdere spelers te bevoorraden”, vult Richard Arnold, burgemeester van Schwäbisch Gmünd aan . “Onze stad maakt al deel uit van de modelregio van de deelstaat Baden-Württemberg en met de voltooiing van deze locatie zal de stad ook de grootste waterstofproducent in de deelstaat zijn. We creëren zo een positieve dynamiek voor de commercialisering van het Aspen-land, waardoor bedrijven kunnen blijven produceren, terwijl ze hun uitstoot en hun impact op het klimaat beperken”.

In 2021 opende Lhyfe de eerste industriële site voor de productie van groene waterstof ter wereld in directe verbinding met een windpark in Frankrijk. In 2022 werd in de haven van de Franse stad Saint-Nazaire het eerste offshore proefplatform ter wereld voor de productie van groene waterstof ingehuldigd. Lhyfe is daarmee het eerste bedrijf ter wereld dat al is begonnen met de productie van waterstof op zee, op basis van een productiecapaciteit tot 400 kg/dag. Het bedrijf heeft in verschillende landen inmiddels meerdere projecten in portefeuille, met een totale opwekcapaciteit van 10,3 GW.

Lees ook: australie-afvalinzamelaar-remondis-presenteert-eerste-vuilniswagen-op-waterstof

De Nederlandse organisatie MissieH2 heeft donderdagmiddag een waterstofmedaille uitgereikt aan Pierre Devillers CEO Engie Nederland. Devillers wordt geëerd voor zijn enorme inzet voor versnelling van de energietransitie. Als voorloper heeft Engie inmiddels een van de twee terminals van de Maxima-centrale in Lelystad omgebouwd naar geschiktheid voor waterstof. Engie ontwikkelt in Eemshaven in Groningen een grote elektrolyser voor de productie van groene waterstof en het bedrijf is met tal van andere projecten koploper binnen de energietransitie. Pierre Devillers ontving de prijs uit handen van drievoudig olympisch zwemkampioen Ranomi Kromowidjojo.

Pierre Devillers’ loopbaan is een internationale Engie-loopbaan, die nadrukkelijk in het teken staat van energie en energietransitie. Het mag dan ook niet verbazen dat Pierre als Country Manager Engie Nederland tevens Vicepresident Group Transformation Office werd bij Engie Group. Waar menig “fossiel bedrijf” zich graag tooit met groene veren, durft Engie het aan de transitiekar vlot te trekken en met lef voorop te gaan in de transitiestrijd. Hierbij bewijst Pierre dat een succesvolle energietransitie alleen slaagt als ambitieuze woorden gepaard gaan met dito daden. De ambitieuze corporate claim ‘Zero Carbon Champion’ past daarmee zowel Pierre, Engie Nederland als ook Engie Group als een jas.

Het eremetaal werd gistermiddag uitgereikt in een bomvolle Martinikerk in de stad Groningen tijdens het internationale waterstofevent Wind meets Gas.

Lees ook: twee-fabrikanten-presenteren-bussen-op-waterstof-met-een-rijbereik-van-1000-km

Plannen voor de bouw van groene waterstoffabrieken volgen elkaar in hoog tempo op. Daarnaast sluit het ministerie van Economische Zaken & Klimaat de ene na de andere deal voor de toekomstige import van groene waterstof. Maar wie gaat die klimaatneutrale brandstof en grondstof straks gebruiken? Welke kansen biedt groene waterstof voor ondernemers om te verduurzamen? In een rondgang zoomen we in op de plannen van drie bedrijven. Welke ideeën en plannen hebben ze met groene waterstof? Welke dilemma’s spelen er en welke obstakels moeten nog overwonnen worden?

Lampen, korfbalmandjes, bakfietsbakken en pizzabezorgkoffers. Het zijn allemaal producten die bij Roto-Art in Tilburg worden gemaakt door middel van ‘rotatiegieten’. Dit leggen we even nader uit. Een holle matrijs wordt gevuld met kunststofpoeder, die in een oven ronddraait totdat het product in de juiste vorm gesmolten is. Na afkoeling buiten de oven is het grote voordeel van rotatiegieten zichtbaar: een product kan in één keer gegoten worden en er zijn dus geen naden zichtbaar. Zo rollen er ieder jaar tegen de 200.000 producten uit de fabriek van Roto-Art, waar 45 mensen werken.

Het productieproces heeft ook een nadeel, namelijk dat de elf ovens warm gestookt worden met aardgas. Cas Oerlemans, eigenaar en directeur van Roto-Art, vertelt dat hij jaarlijks ettelijke honderdduizenden kubieke meters gas nodig heeft. Nog wel, want hij is actief bezig om een duurzaam alternatief te ontwikkelen. Oerlemans heeft 1.600 zonnepanelen op het dak van zijn bedrijfspand liggen. “Als de zon lekker schijnt leveren die 4 tot 5 megawattuur per dag”, vertelt hij.

In theorie zou Roto-Art de ovens, die tot 250 tot 300 graden worden gestookt, ook elektrisch kunnen verwarmen. “Maar dan voldoet mijn huidige aansluiting van 700 kilowatt niet. De ovens moeten snel regelbaar zijn en dat vraagt om hele grote vermogens. Dan heb ik een aansluiting van 4 miljoen kilowatt nodig. Als ik het netwerkbedrijf om zo’n aansluiting vraag, dan ben ik over 5 of 10 jaar aan de beurt, dus dat schiet niet op.”

De chronische filevorming op het elektriciteitsnet, waardoor bedrijven nauwelijks nieuwe of grotere aansluiting kunnen krijgen, is volgens de netwerkbedrijven niet voor 2030 opgelost. Het klimaatdoel om in 2030 55 procent minder CO2 uit te stoten is wettelijk vastgelegd, maar er moet nog veel gebeuren om dat voor elkaar te krijgen. Veel bedrijven kunnen niet wachten totdat het elektriciteitsnet is uitgebreid, en kijken naar groene waterstof in plaats van elektriciteit als alternatief om te verduurzamen.

Oerlemans gebruikt de zonnestroom daarom op een andere manier: hij maakt er groene waterstof van. Roto-Art is nu in het bezit van een eigen elektrolyser, geleverd door het Nederlandse bedrijf Adsensys, met een vermogen van een kleine 20 kilowatt, die water met behulp van de eigen zonnestroom splitst in groene waterstof en zuurstof. Dat stelt het bedrijf in staat om bij één oven 20 procent waterstof bij te mengen.

Dat levert een bescheiden besparing op aardgas en dus CO2-uitstoot op. Investering: 200-duizend euro. “Dat is volgens geen enkele maatstaf rendabel”, zegt Oerlemans. “Als dat het criterium was, had ik er vorige week mee moeten stoppen. Maar ik ga ermee door, want ik wil met de toekomst bezig zijn.”

Nu is het nog behelpen, ook omdat Roto-Art zelf geen waterstof mag opslaan. “Als ik tegen de omgevingsdienst zeg dat ik mijn eigen waterstof maak én het wil opslaan, dan zien ze mij als producent, en dan gelden er strengere eisen.” Dus de zonnestroom die Roto-Art in het weekend opwekt, als de fabriek stilligt, gaat niet naar de productie van waterstof.
In de toekomst, die Oerlemans voor ogen heeft, worden al zijn ovens gevoed met 100 procent waterstof. Maar daarvoor heeft hij elektrolysecapaciteit nodig van meer dan 1 megawatt. Zulke schaalvergroting vereist dan wel een lagere prijs dan wat hij voor de eerste elektrolyser heeft betaald. “Over 3 à 4 jaar zijn de prijzen met 80 procent gedaald, zeggen ze nu. Dan wordt het interessant.”

Een alternatief is dat Roto-Art op termijn een aansluiting krijgt op het waterstofnetwerk dat Gasunie in Nederland gaat aanleggen. “Maar de grootverbruikers zullen eerst een aansluiting krijgen”, verwacht de ondernemer. “Misschien dat we hier op het bedrijventerrein de vraag naar waterstof kunnen bundelen, zodat we eerder aan de beurt komen”, filosofeert hij.

Wat Oerlemans zou helpen is meer duidelijkheid vanuit de overheid en advies over wat wel en niet is toegestaan. “Waar moet je precies aan voldoen als je waterstof wil opslaan? De regelgeving is onduidelijk. De omgevingsdienst weet ook niet hoe ze daar mee om moeten gaan. Die zeggen alleen ja of nee tegen een uiteindelijk voorstel. Ik zou graag aan de voorkant helderheid willen hebben.”

Tekst: Roy op 't veld  |   MissieH2 / Waterstof Magazine

Foto links: Het Nederlandse bedrijf Adsensys heeft het waterstofsysteem geleverd waarmee Roto-Art zelf waterstof produceert

De provincie Noord-Holland heeft er weer een nieuw waterstoftankstation bij. Op het bedrijventerrein De Boekelermeer in Alkmaar is het bestaande tankstation van NXT uitgebreid met een waterstoftankinstallatie. Daarmee is dit het tweede waterstoftankstation in de provincie boven het Noorzeekanaal. Eerder opende Avia Marees in de gemeente Kolhorn een klein waterstoftankstation.

De komende maanden wordt de nieuwe tankinstallatie uitvoerig met eigen voertuigen getest. Na de zomer staat de officiële opening op het programma. Vanaf dan kunnen alle waterstofvoertuigen, zowel vrachtwagens en bussen onder 350 bar als personenauto’s  onder 700 bar waterstof tanken.

De opening van het eerste waterstoftankstation is een belangrijke mijlpaal voor NXT Mobility, dat  onderdeel is van GP Groot, meldt directeur Erik Metselaar. “Hoewel er in Nederland op dit moment ruim 4.100 tankstations zijn, is het aantal plekken waar waterstof getankt kan worden nog zeer beperkt. De realisatie van deze waterstoflocatie is dan ook een belangrijke stap, niet alleen voor ons eigen NXT-concept, maar ook voor de hele regio. Ons doel is om op onze tankstations een verscheidenheid aan duurzame brandstoffen en energie aan te bieden. In die mix speelt waterstof een belangrijke rol.”

Uit recente cijfers van BOVAG (Tankstation in Cijfers 2023) blijkt dat er in Nederland slechts 15 waterstoflocaties operationeel zijn. Het doel van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat is om in 2025 minimaal 50 waterstoftankstations in Nederland te hebben. Vooral voor zwaar transport – waaronder voor trucks en bussen – is waterstof een interessante optie. Waterstofvoertuigen stoten geen luchtvervuilende emissies of broeikasgassen uit. Het enige restproduct is waterdamp. De actieradius van de trucks en bussen is bovendien aanzienlijk groter dan van batterij-elektrische alternatieven. En het tanken neemt niet meer dan een paar minuten in beslag, wat een aanzienlijke tijdsbesparing oplevert in vergelijking met het opladen van batterijen.

Bij NXT Energy Hub Alkmaar wordt op termijn in de regio geproduceerde waterstof verkocht. Daarvoor heeft NXT Mobility de handen ineengeslagen met HYGRO, dat in de Wieringermeer met behulp van een windturbine groene waterstof gaat produceren.

“Zolang er geen waterstoftankstations zijn, worden er geen waterstofvoertuigen verkocht”, zegt directeur Erik Metselaar. “En als er geen waterstofvoertuigen worden verkocht, worden er geen waterstoftankstations gebouwd. Daarom ontwikkelen wij ons eigen waterstofnetwerk. Zo geven we bedrijven de mogelijkheid om te starten met rijden op waterstof en stimuleren we de transitie naar duurzame mobiliteit.”

Op de tanklocatie zijn naast waterstof onder meer (bio-)LNG en het CO2-arme dieselalternatief Neste MY Renewable Diesel verkrijgbaar. Er komen binnenkort ook snelladers voor elektrische trucks, waarmee het aanbod verder wordt uitgebreid. Het waterstoftankstation is gevestigd op het adres Diamantweg 32, 1812 RC Alkmaar

Foto: de koel- en compressiecontainers worden op hun plek getakeld in Alkmaar

Lees ook: nieuwe-europese-afspraken-over-verduurzaming-luchtvaart-met-waterstof

De Franse producent van groene waterstof Lhyfe begint vandaag met de bouw van een nieuwe fabriek voor groene waterstof in zuidwest Frankrijk. In de plaats Bessières, 20 kilometer ten noorden van Toulouse, wordt een fabriek van 5 MW gebouwd. Via het naastgelegen distributieplein wordt waterstof per vrachtauto de regio ingebracht. De fabriek en het distributieplein komen op een terrein van 8000m2. De waterstofhub moet een belangrijke bijdrage gaan leveren aan het verduurzamen van de mobiliteit.

De nieuwe waterstoffabriek is een belangrijk onderdeel van het H2-Corridor-project van de Franse regio Occitanië, dat is gericht op het verduurzamen van het goederen- en personenvervoer. Occitanië stelt € 5,9 miljoen ter beschikking om de oprichting van de site te ondersteunen, waarvan € 4,1 miljoen als lening en € 1,89 miljoen in de vorm van subsidies. De locatie van Lhyfe Occitanië krijgt een capaciteit van twee ton groene en hernieuwbare waterstof per dag. Dit is gelijk aan een opwekkingscapaciteit van 5 MW. De productielocatie is modulair opschaalbaar.

De Occitanië H2 Corridor maakt deel uit van een groter Noord-Zuid-Europees waterstofproject, dat tot doel heeft het goederen- en personenvervoer op de as tussen de Middellandse Zee en de Noordzee koolstofarm te maken.

Het doel van de regio voor de Occitanië H2 Corridor is om tegen eind 2024 twee installaties voor de productie van hernieuwbare waterstof te hebben, goed voor een totale productie van zes ton per dag. Er moeten zeven waterstoftankstations gebouwd worden die tussen de 600 en 1 200 kg per dag kunnen leveren aan 40 vrachtwagens op waterstof, 62 koelopleggers/-units en 15 regionale streekbussen.  

Carole Delga, President, Region of Occitanië is blij met de start van de werkzaamheden: “Groene waterstof tot een van de energieën van de toekomst. Vandaag de dag is zware mobiliteit een van de grootste uitdagingen van de energietransitie. Daarom heeft het gewest het project Occitanië H2 Corridor opgestart, waarbij industrie en mobiliteit op Europees niveau worden geïntegreerd. Ik ben er trots op dat dit project hier in Occitanië wordt ontwikkeld en dat Lhyfe bijdraagt ​​aan decarbonisatie van onze streek.”

De nieuwe fabriek van Lhyfe in zuidwest Frankrijk moet eind 2023 operationeel zijn.

Lees ook: siemens-heeft-veel-vertrouwen-in-waterstoftreinen-maar-starten-is-moeilijk

Onder de nieuwe Toyota-baas Koji Sato gaat de Japanse autofabrikant Toyota zich steeds meer op batterij-elektrische auto's richten, maar ook waterstoftechnologie blijft een van de speerpunten. Sato wil op het gebied van waterstof vooral breed gaan samenwerken met partners die waterstof produceren, transporteren en verbruiken. De focus ligt op het uitbreiden van de waterstofinfrastructuur en het uitbreiden van industrieën die de brandstof gebruiken. "We willen ervoor zorgen dat waterstof een haalbare optie blijft", aldus Sato.

Koij Sato zal vanaf april de grootste autofabrikant ter wereld leiden. Hij wil de groep meer focussen op batterij-elektrische auto's, maar houdt met meerdere technologieën vast aan Toyota's eerdere strategie. Het bedrijf blijft op grote schaal inzetten op hybride auto's, vergezeld van een offensief met puur elektrische voertuigen en de uitbreiding van de waterstofactiviteiten.

Sato wilde niet in detail ingaan op de doelen met waterstof. "We hebben op dit moment geen specifiek zakelijk doel". Van de waterstofauto Toyota Mirai heeft het bedrijf tot nu toe 22.000 exemplaren verkocht.

Foto: Het Japanse Kumamoto Ziekenhuis en Toyota Motor Corporation hebben de afgelopen jaren succesvol een ambulance op waterstof ontwikkeld. De brandstofcel in het voertuig kan ook stroom leveren aan apparaten in de omgeving.

Lees ook: transporteur-samskip-koopt-eerste-twee-containerschepen-op-waterstof

De gemeenteraad in Den Haag heeft gisteravond (donderdagavond) een motie aangenomen waarin zij het college verzoekt waterstof opnieuw toe te laten bij het vervoer van doelgroepen. De afgelopen jaren werd daarvoor de grootste waterstofvloot van Nederland ingezet. In en rond de hofstad reden meer dan vijftig taxi’s op waterstof. Bij de nieuwe aanbesteding kwam het college met de mededeling dat waterstof niet emissievrij is, omdat er veelvuldig grijze waterstof gebruikt wordt. Batterij-elektrisch was volgens de toenmalige wethouder milieuvriendelijker.

Na hevige protesten en een lobby-campagne van het H2Platform, OR (Orange Gas), waterstofpompstationhouder Kerkhof en de Stichting Bevordering Waterstofinfrastructuur (i.o.) wordt er opnieuw naar de keuze gekeken. Gisteravond heeft de gemeenteraad van Den Haag een motie aangenomen waarin zij het college verzoekt waterstof wederom in de aanbesteding doelgroepenvervoer te overwegen.

De inzet van waterstof bij de CO2-vrije energievoorziening in Nederland is zeer actueel nu deze week is gebleken dat de stroomvoorziening in steeds groteren delen van het land tegen zijn grenzen aanloopt. Dit wordt mede veroorzaakt door de vele oplaadpalen voor elektrische voertuigen die veel stroom vragen. Grote tankstations langs de snelweg die in de toekomst de complete fossiele energiestroom willen vervangen door elektriciteit hebben straks een 25MW elektriciteitsaansluiting nodig.

Het Duits, Thais en Italiaanse waterstofbedrijf Enapter heeft gisteravond in Londen de Earthshot Prize gewonnen. De milieuprijs, een initiatief van ZKH Prins William en The Royal Foundation, heeft tot doel de wereldwijde zoektocht naar de meest inspirerende en innovatieve oplossingen voor de grootste milieu-uitdagingen te stimuleren. In totaal vijf projecten over de hele wereld vielen in de prijzen. Prins William en zijn vrouw Catherine waren aanwezig, net als tal van beroemdheden als voetballer Mo Salah van Liverpool, actrice Emma Thompson en David Oyelowo. Er waren optredens van Coldplay, Yemi Alade, Shawn Mendes en Ed Sheeran. De ceremonie vond plaats in het Alexandra Palace. Enapter ging naar huis met 1,2 miljoen Euro.

Enapter Mede-oprichter Vaitea Cowan (foto rechts) was bij het bekendmaken van de shortlist, medio september, al zeer verrast. "We zijn dolgelukkig om erkend te worden door de EarthShot-prijs. De steun die we krijgen bij het opschalen van de productie van onze AEM-elektrolysers voor groene waterstof zal ons in staat stellen een nog grotere rol te spelen in het groene proces. Onze missie  is om groene waterstof voor iedereen betaalbaar en toegankelijk te maken door de kosten van AEM-waterelektrolyse te verlagen zodat waterstof kan concurreren met fossiele brandstoffen.”

“Onze elektrolysers zijn compacte modules die probleemloos geschakeld kunnen worden om op elke schaal groene waterstof te produceren. Ze zijn eenvoudig te installeren en, belangrijker nog, ze zijn gestandaardiseerd. Deze standaardisatie maakt ze perfect geschikt voor massaproductie, wat schaalvoordelen zal creëren om de kosten van elektrolysers enorm te verlagen en zijn daarmee toegankelijk voor iedere investeerder.”

Enapter bouwt momenteel een campus bij de Duitse stad Münster waar over twee jaar 10-duizend compacte elektrolysers per maand kunnen worden geproduceerd, schreef Waterstof Magazine eerder.

Deze week is HyDelta, een Nederlands onderzoeksprogramma gericht op het veilig inpassen van waterstof in de bestaande infrastructuur voor gastransport en distributie, officieel van start gegaan. De verschillende partners willen barrières voor innovatieve waterstofprojecten wegnemen. Het project loopt tot januari 2022 met een eventuele uitloop naar april. Innovaties die het dichtst bij markintroductie zijn worden als eerste aangepakt.

Veel partijen lopen bij de ontwikkeling in praktijk aan tegen obstakels op het terrein van vergunningen, infrastructuur of veiligheidsvoorschriften. Hierdoor komen innovatieve projecten niet van de grond of er treedt vertraging op. Het HyDelta-programma wil deze obstakels inventariseren en bezwaren wegnemen door vraagstukken te onderzoeken. De verschillende partijen binnen HyDelta richten zich op de financiering, het onderzoek en de uitvoering. De financiering wordt geregeld door de Gasunie, Netbeheer NL en TKI Nieuw Gas. Voor onderzoek en uitvoering zijn DNV GL, Kiwa, TNO en de New Energy Coalition aangesloten. Deze laatste partij zal ook als coördinator optreden.

Geselecteerde onderwerpen zijn: technische aanpassingen in het aardgasnetwerk, veiligheid bij gebruik, metering van waterstof, geur en zichtbaarheid, standaardisering/normering, ontwikkelen van educatietrajecten, de werking van bijmengverplichtingen en de economie van de waterstofwaardeketen. Voor al deze onderwerpen wordt zoveel mogelijk aangesloten bij, of voortgeborduurd op, lopende en geplande internationale onderzoeken en initiatieven.

‘Dit programma is de wegbereider naar de daadwerkelijke toepassing van groene waterstof in de praktijk. Deze stap is noodzakelijk en dringend, om de vele innovaties die zich nu ontwikkelen, te kunnen versnellen en verder te brengen,’ aldus Jörg Gigler van TKI Nieuw Gas, onderdeel van de Topsector Energie.

Ondanks de vele initiatieven bevindt de ontwikkeling van een waterstofeconomie zich nog in een beginfase. Zo staan nog talloze vragen open, variërend van technische vragen rond de productie en de inpasbaarheid van waterstof in het transport- en opslagsysteem, tot vragen rond de economische en juridische aspecten ervan. HyDelta wil deze vraagstukken oplossen.

In Brussel hebben politieke leiders en hoge ambtenaren uit Portugal en Nederland verder gesproken over de realisatie van een enorme waterstoffabriek in Sines. Nabij deze Portugese havenplaats moeten grote zonnevelden komen met miljoenen zonnepanelen voor de productie van groene waterstof. Onder andere de Nederlandse Waterstofgezant Noé van Hulst en Bart Biebuyck, executive director van Fuel Cells and Hydrogen joint undertaking, zitten aan de overlegtafel. ‘We doen echter geen mededelingen over welke bedrijven bij dit initiatief betrokken zijn, dat laten we aan de bedrijven zelf over,’ meldt Van Hulst aan Waterstof Magazine

‘Het doel van de gesprekken in Brussel was om te praten over de vervolgstappen en de wijze waarop dit plan zou kunnen passen binnen de regels van de Europese Unie. Maar het is op dit moment te vroeg om daarover meer te zeggen,' aldus Van Hulst, die daar nog wel aan toevoegt dat een groep bedrijven in Portugal en Nederland al geruime tijd samengewerkt aan het creëren van een waardeketen en handelsroute. De beide regeringen hebben het initiatief verwelkomd.

‘Nederland beschouwt groene waterstof als een noodzakelijke aanvulling op elektrificatie en energie-efficiëntie met het oog op het bereiken van de afgesproken klimaatdoelen voor 2050,’ zegt van Hulst. ‘Onze berekeningen tonen echter aan dat we enorme hoeveelheden waterstof nodig hebben om te verduurzamen. En dan hebben we het over hoeveelheden die onze eigen binnenlandse productiecapaciteit de komende 10 jaar zullen overtreffen, vandaar onze belangstelling voor import,’ laat Van Hulst aan onze redactie weten. De Portugese Minister van Milieu João Matos Fernandes zegt in de media in Portugal dat het plan voor de waterstoffabriek in Sines in april zal worden ingediend. Hij garandeert dat het Portugese bedrijven het project zullen ontwerpen en bouwen.

Na afloop van de gesprekken in Brussel plaatste de Portugese staatssecretaris van Energie João Galamba de bovenstaande foto op social media. Hij staat voor de banier, met rechts naast hem Noé van Hulst en links Bart Biebuyck.

Onder grote belangstelling is woensdagmorgen in Stad aan ’t Haringvliet de eerste waterstofwoning van Nederland officieel geopend. Het hart van het waterstofsysteem is een Solenco Powerbox met een Italiaans design die is opgesteld in de garage. In de Powerbox zit een brandstofcel gecombineerd met een elektrolyser. Deze wordt gebruikt om van stroom -uit de 30 zonnepanelen op het dak- waterstof te maken en op een later tijdstip van dit waterstof weer stroom. De waterstofopslag bevindt zich in de tuin. In een grijze metalen kast ligt in 24 cilinders onder 30 bar maximaal 1200 liter waterstof opgeslagen. Waterstof Magazine was ter plaatse. Meer informatie over dit innovatieve project vindt u hier.