Het implementeren van waterstof is industriële productieprocessen blijkt moeilijker dan vooraf gedacht. De overheid richt zich op maatwerkafspraken met bedrijven met het hoogste energieverbruik en CO2-uitstoot in de vijf grote industriële clusters. Maar hoe zit het met de andere energie intensieve bedrijven in Nederland die gezamenlijk de naam ‘het zesde cluster’ hebben gekregen? Hoe gaan zij verduurzamen? Welke rol speelt groene waterstof hierin? Hoe gaan zij de overstap naar groene waterstof maken en welke uitdagingen komen ze op hun pad tegen?

Buiten de vijf industriële clusters zet een groot deel van de Nederlandse industrie in op elektrificatie van productieprocessen om de klimaatdoelstellingen te halen. Er zijn verspreid over het land echter bedrijven waarvoor elektrificatie slechts een deel van de oplossing is, omdat hiermee niet de hoge temperaturen kunnen worden bereikt die nodig zijn binnen hun productieprocessen. Het gaat bijvoorbeeld om bedrijven in de (kleine) chemie, levensmiddelen, papier, glas, keramische industrie, afval- en recycling, ICT-bedrijven, metallurgische industrie en de olie- en gasbedrijven. Deze bedrijven kijken naast alle stappen die zij al hebben gezet of gaan zetten ook naar waterstof als het ontbrekende stukje in de verduurzamingspuzzel. 

Een voorbeeld hiervan is de glasindustrie. Een sector die volgens Marco van Valburg, Strategic Program Director bij Leerdam Kristal Glass (LCG) en ook secretaris van de Vereniging van Nederlandse glasfabrikanten, al ruim dertig jaar bezig is met het terugdringen van het energieverbruik en al de nodige stappen heeft gezet. “We hebben het energieverbruik, en de bijbehorende emissies, al sterk teruggebracht en we zitten nu op het fysische minimum dat je nodig hebt om glas te kunnen smelten. Er resten ons niet veel opties meer om met bestaande technieken nog efficiënter te werken.” De industrie onderzoekt nu nieuwe technologieën om een overstap te maken naar groene waterstof. De grootste uitdaging is om het financiële plaatje rond te krijgen in een tijd van stevige concurrentie en prijsdruk.

Om drempels te slechten zouden alle glasfabrikanten volgens Van Valburg de koppen bij elkaar moeten steken en met ondersteuning van de overheid een voorbeeld case oppakken van een industrie die klem zit.  “Het zou een echte gamechanger zijn als we samen een waterstof-case oppakken en laten zien hoe je deze uitvoerbaar en rendabel krijgt. Als vereniging van glasfabrikanten zijn we op zoek naar het platform om dit vlot te trekken.” 

Zo’n platform bestaat al in de keramische industrie. Daar waar de glasindustrie is verspreid over Nederland, en clustering om samen de overstap naar duurzame energie te maken hierdoor een extra uitdaging is, verkeert de keramische industrie in een betere uitgangspositie. De bedrijven in deze sector liggen van oudsher dichter bij elkaar voornamelijk langs de rivieren Rijn, Maas en Waal. 

In de Gemeente Zevenaar en Lingewaard liggen vier keramische bedrijven met zes productielocaties dicht bij elkaar langs de oevers van de Waal en Oude Rijn. Deze steenfabrieken hebben de krachten gebundeld in Brick Valley. “Brick Valley is eigenlijk een energie hub”, stelt programmadirecteur Ruud van Kolfschooten van Brick Valley. “Door onze krachten te bundelen hebben we meer volume en kunnen we betere ideeën maken. De zes productielocaties gebruiken nu ongeveer 60 miljoen kuub aardgas. In de toekomst zal door besparingen het verbruik nog dalen want de industrie staat niet stil.”  De bedrijven in het gebied tussen Lobith en Arnhem hebben geluk, het waterstofnetwerk van Nederland loopt door dit gebied. Op papier wordt 2028 genoemd als datum van realisatie, maar dat kan ook later worden. 

Gezien de grote investeringen en de huidige hoge prijs van waterstof ligt de business case van groene waterstof een factor 10 hoger dan de huidige business case met aardgas. De werkgeversorganisatie VNO-NCW buigt zich over deze kostenvraag. De werkgeversorganisatie benadrukt het belang van waterstof om de Nederlandse economie te vergroenen en tegelijkertijd het verdienmodel van ons land veilig te stellen. Nederland heeft hierbij een goede uitgangspositie om uit te groeien tot een knooppunt voor groene waterstof met zijn gasnetwerk en offshore windindustrie. Voor het benutten van deze kans is het zaak voor de overheid om de randvoorwaarden snel op orde te brengen, aldus VNO-NCW.

Dit is een deel van het achtergrondverhaal op de website van Missie H2. Het hele verhaal leest u via deze link.

Tekst: Missie H2 / Waterstof Magazine

Lees ook: retailgigant-carrefour-investeert-in-serie-nieuwe-waterstoftankstations-in-parijs