Verslag: De week van de Meet Ups over Deltaplan Waterstof

Gepubliceerd op 16 februari 2019.

De Meet Up die pakhuis de Zwijger en de VPRO woensdagavond organiseerden in Amsterdam trok veel belangstellenden uit heel Nederland. De 350 zitplaatsen in de Grote Zaal waren allemaal bezet. Het publiek: voornamelijk mannen van middelbare leeftijd en ouder. Zwaar ondervertegenwoordigd: vrouwen, jeugd en nieuwe Nederlanders. Toch was het een boeiende avond mede dankzij een goed ingevoerde gespreksleider, een diversiteit aan sprekers en een betrokken publiek waarvan een belangrijk deel meerdere Meet Ups in het land heeft bezocht. Waterstof Magazine schoof aan in Amsterdam in het westen, maar ook helemaal in Doetinchem in het oosten. Een verslag.

Als eerste gast in Amsterdam schuift Rob van Hattum (rechts op de foto) aan tafel. Als programmamaker bij de VPRO maakte hij meerdere programma’s over het onderwerp waterstof. En hij heeft meerdere keren verkondigd dat de waterstofeconomie op doorbreken staat. Maar nu is hij er echt van overtuigd dat het gaat gebeuren. Het memoreerde aan 25 jaar geleden waarin de zonnepanelen nog als een soort juppie-technologie werden gezien. En tegenwoordig is het een breed geaccepteerde bron van energie. Ook batterijen hebben een flinke technologische vooruitgang geboekt en dat moet ook gebeuren met waterstof. Waterstof opwekken via elektrolyse is inmiddels 25 jaar oud, de branche heeft volgens de programmamaker veel behoefte aan grootschaligheid, industrialisering en innovatieve ideeën. Er moeten volgens hem nog veel meer schaalvoordelen te behalen zijn.

Het onderwerp waterstof lijkt nu even op een hype. Voor buitenstaanders is het een relatief onbekend product terwijl de publicaties in de nieuwsmedia over elkaar heen buitelen. Grote verwachtingen worden geschapen, maar waterstof is niet altijd en op iedere plek de beste oplossing. Op het platteland kan biogas van boerenbedrijven een grote rol gaan spelen en autorijders die zich beperken tot korte stukjes kunnen prima met een batterij-auto uit de voeten.

Als Stefan Holthausen, waterstofondernemer uit het Groningse Hoogezand aan tafel schuif gaat het gesprek natuurlijk over mobiliteit. Hij dringt aan op en betere infrastructuur voor tankstations om waterstof een grotere rol in het wegvervoer te laten spelen. Veel burgers en bedrijven zijn enthousiast, maar stappen niet in als er geen tankvoorziening in de nabijheid is. Hij realiseert zich dat op korte termijn binnen de industrie de grootste milieuwinst valt te behalen met de overschakeling naar waterstof, maar vindt dat mobiliteit parallel daaraan gewoon moet door ontwikkelen. Een auto op batterijen vindt hij prachtig, maar stelt zich direct de vraag of we daarmee het milieuprobleem niet doorschuiven naar de volgende generatie. Zo schoon zijn die batterijauto’s volgens Holthausen niet als er wordt gekeken naar de vervuilende mijnen in Afrika en het slopen van de accu als deze is afgeschreven.

Hoogleraar en waterstofprofessor Ad van Wijk van de universiteit in Delft richt zich deze avond op het brede energievraagstuk. Deze kan in het kort worden samengevat als logistiek probleem. Hoe krijgen we de overdaad aan zonne-energie overal op de wereld omgezet in waterstof en vervolgens getransporteerd naar en opgeslagen in Nederland. Waar de productie van waterstof gedaan wordt is minder van belang, want vandaag de dag transporteren we ook moeiteloos andere energie in de vorm van olie over de hele wereld of aardgas vanuit Siberië via gasleidingen naar het duizenden kilometers verre Europa. Het transporteren van energie vanuit plaatsen waar voldoende schone wind- en zonkracht beschikbaar is blijft ook in de toekomst belangrijk bij de energievraag en het aanbod.

Gedeputeerde Nienke Homan van GroenLinks in de provincie Groningen vertelt vol trots dat in Groningen al jaren geleden een duidelijke keuze voor groene energie is gemaakt. In de beginperiode was dat volgens haar niet altijd even gemakkelijk maar inmiddels loopt Groningen met 30% duurzame energie landelijk voorop. Direct komt er een extra vraag uit de zaal of die 30% de elektriciteit betreft of het totale aanbod. En het is het laatste. Homan blijkt ook nog een scherp economisch inzicht te hebben. De enorme energiestromen die door Nederland lopen blijven volgens haar niet bestaan, omdat omliggende landen ook een energietransmissie doormaken. Dat kost veel werkgelegenheid. Ze daagt Nederland dan ook uit om met waterstof nieuwe compleet CO2-vrije energieoplossingen te bedenken. Op deze wijze kunnen we Europees voorloper worden en kan er volgens haar een prachtige nieuwe waterstofeconomie ontstaan.

In het oosten van het land bezocht Waterstof Magazine vrijdagavond de Meet Up in Doetinchem. Het PvdA-clubhuis het Rode Kafé was niet berekend op de enorme belangstelling. Met zitruimte voor 50 personen hingen de 150 belangstellenden er werkelijk met de benen uit (foto). Sprekers waren vrijdagavond de Gelders gedeputeerde Peter Drenth, Lianders netwerkstrateeg Elbert Huijzer en Kiwa Technology onderzoeker Rene Hermkens de sprekers. Onder strakke leiding van oud-burgemeester Hans Albertse werd in een bomvolle zaal gesproken over de gevolgen van de energie-transitie. Voor de politiek is het belangrijk dat iedereen de stappen kan overzien en alles betaalbaar blijft. Liander legde uit dat netwerkbeheerders overheidsorganen zijn en daardoor gebonden zijn aan strenge regels en daarmee samenhangende beperkingen. Kiwa Technologie sprak over de veiligheid van waterstof die ten opzichte van aardgas nauwelijks afwijkt. De gedeputeerde had tenslotte goed nieuws voor iedereen die met de energie-transitie aan de slag wil. De Gelderse subsidiepot is gevuld met 360-miljoen. Aan de provincie zal het niet liggen.