Internationaal: octrooien in de waterstof, ook een werkwijze is te beschermen
“Bij een octrooi op een uitvinding denken we al snel aan tastbare producten. Innovatieve elektrolyse-systemen of waterstoftanks bijvoorbeeld. En ook al zijn dit soort producten onmisbare oplossingen, ze hebben niet het alleenrecht op bescherming. Ook methodes kunnen beschermd worden met een octrooi en vaak is dat zeer de moeite waard, zeker in de waterstofindustrie”, zegt Anne de Blécourt van octrooibureau EP&C in Rijswijk.
Een octrooiaanvraag bevat verschillende elementen. Een beschrijving van de innovatie, tekeningen en samenvattingen bijvoorbeeld. Maar de kern van het octrooi zit in de claims (in het Nederlands ook wel ‘conclusies’ genoemd). Hierin staat precies wat de uitvinding is en wat er beschermd wordt. We maken onderscheid tussen device claims en method claims. De naam verraadt de betekenis al. Bij een device claim wordt een apparaat of machine beschermd en bij een method claim een methode of werkwijze. Dit kan dus ook zijn hoe je een bepaald product moet gebruiken of de manier waarop het gemaakt is. In de praktijk zien wij octrooiaanvragen met enkel device claims en octrooiaanvragen met enkel method claims. De meeste octrooiaanvragen die wij bij EP&C opstellen hebben echter beide soorten claims. Doordat de method claim vaak net anders geformuleerd wordt dan de device claims biedt een combinatie maximale beschermingsomvang.
En waarom is dit nu specifiek voor de waterstofindustrie interessant? Omdat dit bij uitstek een 
branche is waarin veel geïnnoveerd wordt in werkwijzen en methoden. Een voorbeeld: stel dat u een systeem bedenkt waardoor er tijdens piekbelasting van het energienetwerk meer waterstof geproduceerd wordt. Het lijkt dan misschien alsof dat niet patenteerbaar is. De stappen en onderdelen die u gebruikt zijn namelijk al bekend. Bovendien denken uitvinders vaak: “ik heb gewoon wat componenten bij elkaar gebracht, dat stelt niet veel voor.” Dan onderschat zo’n uitvinder zichzelf. Een nieuwe werkwijze kan zomaar een belangrijke oplossing zijn voor een vraagstuk in de energietransitie. Daarbij kan een nieuwe combinatie van op zichzelf bekende processtappen en onderdelen wel degelijk een octrooieerbare uitvinding zijn.
Door een method claim in uw octrooiaanvraag op te nemen, kunt u bij verlening van het octrooi met andere bedrijven in de branche afspraken maken over een financiële vergoeding voor het gebruik van uw methode. U heeft zo een commercieel voordeel en de industrie profiteert van de nieuwe innovatie.
Er zijn al mooie voorbeelden in de waterstofindustrie van uitvindingen die zowel via een device als een method claim beschermd zijn. Denk aan een octrooi van Battolyser Systems, een spin-off van de TU Delft. Zij bedachten de Battolyser. Dit is een electrolyser en accu in één systeem. Het kan elektrische energie opslaan zoals een accu dat ook doet. Daarnaast kan de Battolyser als een electrolyser waterstof produceren als elektrische energie wordt toegevoerd.
In het octrooi is het systeem via een device claim beschermd. Het proces van opslaan van energie en maken van waterstof is beschermd via een method claim. De bedenkers hadden goed in de gaten dat niet alleen de batterij, maar ook de manier waarop ze die gebruiken een technische oplossing voor een technisch probleem is. En laat dat laatste nu net een voorwaarde voor het verkrijgen van een octrooi zijn.
De waterstofindustrie is een opkomende sector. Er kunnen nog veel slimme dingen bedacht worden die in complexe systemen moeten passen. Bent u innovator in de waterstofindustrie en denkt u na over een octrooi? Kijk dan niet alleen op het niveau van apparaten, producten, schroeven en moertjes, maar bedenk ook of en hoe uw apparaat slimme processtappen uitvoert. Daar kan octrooieerbare materie inzitten die ervoor zorgt dat uw uitvinding met zowel een device als een method claim maximaal beschermd is.
Lees ook: bouwplaats-en-festival-worden-emmissievrij-met-stroomaggregaat-op-waterstof1